Ter gelegenheid van Wereld Meningitis Dag op 5 oktober bracht de Belgian Academy of Paediatrics (BAoP) op 2 oktober beleidsmakers, experts en getuigen samen om het publiek bewust te maken van die ziekte en te benadrukken dat België dringend het actieplan “Defeating Meningitis by 2030” van de WGO moet uitvoeren.

Meningokokken veroorzaken een zeldzame infectieziekte die ernstige of zelfs dodelijke gevolgen kan hebben bij zuigelingen en jonge kinderen. De infectie kan leiden tot bacteriële meningitis en septikemie (bloed­ver­gif­ti­ging), die een aanzienlijke impact hebben op de patiënten en hun families. De gevolgen kunnen dramatisch zijn. “Elk geval is er één te veel”, zegt de BAoP op zijn.

Meningitis of hersenvliesontsteking is een erg gevaarlijke ziekte, en dan vooral voor kinderen. Om tragedies te voorkomen zijn preventie door vaccinatie en verhoogde waakzaamheid bij de eerste symptomen essentieel. Wereld Meningitis Dag en het initiatief “Defeating Meningitis by 2030” van de Wereldgezondheidsorganisatie (WGO) benadrukken dat er dringend actie moet worden ondernomen om onze kinderen te beschermen en uiteindelijk voorgoed komaf te maken met deze bedreiging. Dat initiatief van de WGO bestaat nu al enkele jaren en beoogt het aantal gevallen van bacteriële meningitis met 50% te verminderen en het aantal sterftes en de gevolgen van de ziekte drastisch terug te dringen. De bijeenkomst op 2 oktober, die het team van Born in Brussels bijwoonde, diende om de balans op te maken van de bestaande initiatieven en bij te dragen aan de strijd.

Bijzonder gevaarlijke ziekte voor zuigelingen

Elk jaar lopen tientallen kinderen in België een hersenvliesontsteking op. Die ontsteking van het vlies rond de hersenen en het ruggenmerg kan worden veroorzaakt door een virus of een bacterie. Bacteriële meningitis is zeldzamer maar ernstiger. Die vorm kan onomkeerbare complicaties veroorzaken zoals doofheid en neurologische stoornissen. In de meest ernstige gevallen kan een bacteriële hersenvliesontsteking zelfs tot de dood leiden in amper 24 uur. Vooral kinderen jonger dan vijf jaar zijn bijzonder kwetsbaar voor deze ziekte. Hun immuunsysteem is namelijk nog niet volledig ontwikkeld, waardoor ze vatbaarder zijn voor ernstige ontstekingen. Bovendien hebben zuigelingen soms atypische symptomen, zoals extreme prikkelbaarheid, minder eetlust of een uitpuilende fontanel, wat de diagnose kan bemoeilijken.

Hoogtepunten van de conferentie

• Standpunt van de BAoP over het gezondheidsbeleid en de rechtvaardigheid in België – prof. dr. Ann De Guchtenaere (UZ Gent – BAoP)

Deze eerste toespraak herinnerde ons eraan dat de kinderrechten altijd de basis moeten zijn. We moeten vechten voor rechtvaardigheid voor alle kinderen, ongeacht hun sociale afkomst. Bepaalde vaccins tegen meningitis worden immers niet terugbetaald, waardoor alleen bemiddelde gezinnen er toegang toe hebben. Dat moet veranderen. België noch Nederland hebben de B-stam van meningitis opgenomen in hun vaccinatieschema, wat absurd is als je bedenkt dat kinderen eraan kunnen overlijden. Politici moeten eindelijk werk maken van de terugbetaling.

→ Lees de aanbevelingen van de BAoP over dit thema.

• Actieplan van de WGO “Defeating Meningitis by 2030”: een wereldwijde verbintenis voor meer rechtvaardigheid – prof. dr. Marc Van Ranst (UZ Leuven)

Marc Van Ranst gaf vervolgens een korte inleiding tot het plan van de WGO om meningitis tegen 2030 uit te roeien en ongelijkheden te verminderen. Iedereen zou evenveel kansen moeten krijgen om een gezond leven te leiden, maar dat is niet zo. Een onderzoek toont aan dat de situatie in België kritiek is en niet goed evolueert. We zijn al halverwege het traject van het actieplan van de WGO, maar er is nog een lange weg te gaan, zowel op het gebied van vaccinatie als van preventie. De armste gemeenschappen hebben immers geen toegang tot bepaalde vaccins omdat ze te duur zijn.

• Focus op meningitis: perspectief op onderzoek en gegevens – prof. Stefanie Desmet (KU Leuven) en prof. dr. Wesley Mattheus (Sciensano): epidemiologie van pneumokokken in België

Daarna gaven twee epidemiologen een meer medische presentatie over de verschillende types pneumokokken en meningokokken. Ze stelden vast dat de gevallen sinds 2024 zijn toegenomen, terwijl ze ervoor, sinds 2014, gestaag waren gedaald. Er zijn dus meer terugbetaalde vaccins nodig (vooral voor de B-stam) om het aantal gevallen bij kinderen met 40% te verminderen.

• Focus op bloedvergiftiging – prof. dr. Erika Vlieghe (UZ Antwerpen)

Erika Vlieghe legde op haar beurt het verband tussen bloedvergiftiging en hersenvliesontsteking uit. In feite is een hersenvliesontsteking een bijzondere vorm van bloedvergiftiging die de hersenen aantast. Als de hersenen geen controle meer hebben over de organen, is intensieve zorg nodig. Helaas haalt een groot deel van de patiënten het niet. Zij die het geluk hebben het te overleven, moeten inboeten aan levenskwaliteit, vooral kinderen. Naast die menselijke tol zijn er ook aanzienlijke financiële kosten voor de staat. Reden te meer voor politici om er alles aan te doen om die ziekte, die vooral gevaarlijk is voor jonge kinderen en zwangere vrouwen, in te dammen.

• Standpunt van de Hoge Gezondheidsraad – prof. David Tuerlinckx (CHU UCL Namur – covoorzitter permanente werkgroep Vaccinatie van de Hoge Gezondheidsraad

Het standpunt van de Hoge Gezondheidsraad is duidelijk: het vaccinatieschema moet dringend gewijzigd worden. Het vaccin tegen meningokokken B moet absoluut worden opgenomen en terugbetaald. Meer dan 30% van de jongeren is drager van het virus en sommigen zullen het onvermijdelijk doorgeven, tenzij ze gevaccineerd zijn. Het belang van vaccinatie kan dus niet worden onderschat.

De Hoge Gezondheidsraad beveelt drie punten met klem aan:

– de C-, W- en Y-stammen opnemen in het verplichte vaccinatieschema voor jongeren;

– het meningokokken-B-vaccin eindelijk terugbetalen voor kinderen en tieners;

– alle vaccins automatisch terugbetalen voor hoogrisicopersonen.

• Getuigenissen van patiënten – Sepsibel vzw, de vzw ARTHUR forever en de ouders van Maurice

Een van de drie getuigenissen kwam van de ouders van Arthur, die helaas nog voor zijn eerste verjaardag is overleden.

Arthur was een heel vrolijk en gulzig kind. Toen hij negen maanden oud was, kreeg hij plots koorts en begon hij over te geven. Zijn ouders raadpleegden de kinderarts, die de diagnose gastro-enteritis stelde. Maar zijn toestand verslechterde en de volgende dag gingen ze met hem naar de spoedafdeling, waar de artsen meningitis vaststelden. Dat was een grote schok. Twee dagen later stierf Arthur. Die dramatische gebeurtenis voelt voor hen heel oneerlijk en onnatuurlijk aan. Nu, jaren later, ervaren ze nog elke dag die pijn. Die torsen ze voor de rest van hun leven met zich mee. Drie jaar geleden kwam zijn broer James in hun leven en vonden ze een beetje geluk terug, maar het blijft ontzettend moeilijk. Ze richtten de vzw ARTHUR forever op en steunen op die manier pediatrisch onderzoek, Les Docteurs Zinzins, Mes Mains Pour Toi en andere initiatieven voor zieke kinderen. De ouders van Arthur betreuren dat we niet vaak genoeg over meningitis praten en vinden het niet normaal dat sommige dure vaccins niet worden terugbetaald.

→ Voor meer informatie over de bijeenkomst of over de BAoP kan je mailen naar info@baop.be of een kijkje nemen op www.baop.be.