Een postnatale depressie was lang een taboe. Nochtans krijgt één op de twee moeders ermee te maken, volgens cijfers van Solidaris (de unie van Belgische socialistische ziekenfondsen). Met haar recente (Franstalige) studie wil Solidaris ervoor zorgen dat de ziekte wordt erkend als een probleem op het gebied van volksgezondheid en sociale rechtvaardigheid, en mogelijke acties in kaart brengen. Bovendien praten sommige bekende mama’s over hun ervaringen, uit solidariteit met alle andere mama’s.

Het wonder van een geboorte gaat ook samen met grote veranderingen. De zangeres Adele kan dat zeker beamen. De postnatale effecten bezorgen mama’s een geluksgevoel, maar kunnen ook geestelijke problemen zoals angst, stress en depressie veroorzaken. Solidaris wil met zijn studie enerzijds de problemen aankaarten rond het hoge aantal mama’s die lijden onder de komst van hun baby en zich snel machteloos voelen, en anderzijds het stijgende gebruik van antidepressiva onder de aandacht brengen.

Wat zegt de studie ?

In zijn studie analyseerde Solidaris tussen 2012 en 2019 het antidepressivagebruik van 298.022 ouders van een kind dat jonger is dan één jaar, en de resultaten spreken voor zich. Bovendien werden in de zomer van 2023 nog eens 2.589 extra ouders bevraagd. Vergeleken met de algemene bevolking ligt het risico op antidepressivagebruik relatief hoger bij ouders, en vooral bij moeders met jonge kinderen. Maar liefst 54% van de moeders met jonge kinderen in Wallonië lopen risico op depressie. Bij dat risico kunnen nog andere psychosociale factoren komen zoals de slechte gezondheid van de pasgeborene, het verlies van werk, alleenstaand ouderschap, enz. Die kunnen de kans op het gebruik van antidepressiva tijdens de postnatale periode verhogen. Gezien dat hoge percentage, en zeker in de huidige gezondheidscontext waarin steeds meer mensen te kampen hebben met geestelijke gezondheidsproblemen, roept Solidaris op tot concrete acties om het algemeen belang te verdedigen – en vooral dat van jonge moeders.

Bekende mama’s praten erover

Ook bekende mama’s hebben het soms moeilijk. Sommige van hen hebben besloten om over hun postnatale depressie te getuigen om het onderwerp bespreekbaar te maken en duidelijk te maken dat het volkomen normaal is. Audrey Fleurot, de heldin van de serie HPI, deelt haar ervaring: “Je krijgt de indruk dat je onmiddellijk een band zal voelen met je baby. Maar dat is helemaal niet zo. Een baby is vreselijk beangstigend.” Ze voegt er in alle eerlijkheid aan toe: “Als mij eerder was verteld dat het niet mijn schuld was, dat het iets hormonaals was en dat ik een behandeling moest volgen om terug in balans te komen, dan had ik minder tijd verspild.” Zangeres Adele geeft toe: “Ik had een erg zware postnatale depressie. Ik voelde me een kluns en was bang dat ik de slechtste beslissing van mijn leven had genomen. Uiteindelijk heb ik gewoon tegen mezelf gezegd dat ik me één middag per week zonder mijn baby zou gunnen, om te doen wat ik maar wilde.” Ook tv-presentatrice Alessandra Sublet vertelt haar verhaal: “Toen ik zwanger was, zei iedereen dat het de mooiste job ter wereld was. Dat klopt wel, maar het is ook super zwaar. We moeten duidelijk durven zeggen dat het moederschap moeilijk is. En dat belet me niet om van mijn kinderen te houden.”

Wat raadt Solidaris aan ?

Solidaris geeft een paar concrete adviezen om de risico’s op een postnatale depressie te verlagen:

• Verleng het zwangerschapsverlof tot 21 weken.
• Stem het geboorteverlof voor vaders af op het zwangerschapsverlof.
• Creëer meer plaatsen in kinderdagverblijven maak ze onvoorwaardelijk beschikbaar.
• Zorg voor de versterking en herfinanciering van thuishulp voor ouders.
• Ontwikkel een perinataal zorgtraject en focus daarbij op de psychosociale dimensies van de periode kort na de geboorte.
• Geef voorlichting op school en voer opvoeding over relaties, emoties en seksualiteit (EVRAS in het Franstalige onderwijs) overal in.
• Verspreid, via de bevoegde overheden, informatie- en bewustmakingscampagnes over dit onderwerp.
• Verhoog de financiering voor centra voor gezinsplanning, maak eerstelijnsgezondheidszorg betaalbaarder en investeer massaal in geestelijke gezondheid.

Tekst: Samuel Walheer