Bij vaders in de gevangenis verblijft het kind vaak bij de moeder, of bij andere familieleden. Bij moeders in de gevangenis bestaat de mogelijkheid dat kinderen tot de leeftijd van drie jaar bij hen verblijven. Zij worden opgevolgd door hulpverleners van Kind en Gezin. Ook de jeugdhulp, jeugdhulpvoorzieningen, de pleeggezinnendienst, het OCJ of SDJ/jeugdrechter kunnen betrokken worden bij het traject van kinderen met ouder(s) in de gevangenis.

De band onderhouden

Het Internationaal Verdrag van de Rechten van het Kind stelt dat het onderhouden van de band tussen kind en ouder een fundamenteel recht is. Naast het feit dat de opsluiting van een ouder mogelijks een traumatische ervaring is voor het kind, blijkt het respecteren van dit recht niet vanzelfsprekend. De vraag stelt zich wat de beste manier is om ervoor te zorgen dat de band tussen kind en ouder gewaarborgd wordt.

Centra Algemeen Welzijn

De CAW’s (Centra Algemeen Welzijn) begeleiden naasten van gedetineerden, waaronder hun kinderen. In Vlaanderen organiseren de CAW’s bezoeken van kinderen aan hun gedetineerde ouders (op verzoek van de cliënt). In Brussel is vzw Relais Enfants-Parents actief.

Vzw Relais Enfants-Parents

In Brussel en Wallonië werkt de vereniging Relais Enfants-Parents aan het versterken of herstellen van de band tussen een kind en zijn/haar gedetineerde ouder. Deze hulpverlening is bestemd voor alle ouders, ongeacht hun herkomst, godsdienst, sociale situatie en/of de feiten die tot hun detentie hebben geleid.

Relais Enfants-Parents komt tussen op verzoek van de gedetineerde ouder, een ander familielid, een jeugdrechter of, in sommige gevallen, een kind in nood. De band met het gezin van de gedetineerde in stand houden is even essentieel voor het kind als voor de ouder, die zich op zijn vrijlating voorbereidt en hij vermindert het risico op recidive.

Hoe werkt het?

Voor het eerste bezoek

Relais Enfants-Parents bezoekt het kind nog voor het zijn vader of moeder in de gevangenis ontmoet, om op zijn vragen antwoorden en het bezoek voor te bereiden, zodat het kind geen angst heeft.

Het eerste individuele bezoek in een moeilijke situatie

Bij het eerste bezoek aan de gevangenis zorgt Relais Enfants-Parents ervoor dat het kind de ouder alleen ziet onder begeleiding van een van hun psychologen. Als de bijeenkomst goed verloopt, worden groepsbezoeken met het kind besproken. Dit overleg is enkel vereist in moeilijke situaties.

Groepsbezoeken

De groepsbezoeken bieden meerdere kinderen de mogelijkheid hun ouders samen te ontmoeten. De lokalen zijn aangepast om een fijn/kwalitatief moment tussen kinderen en ouders te bevorderen. Er worden ook persoonlijke of collectieve feestdagen gevierd: verjaardagen, terug-naar-school-feestjes, Vaderdag, Moederdag, voorjaarsvakantie of sinterklaas, enz. Deze bezoeken worden niet meegerekend voor het wettelijke aantal bezoeken waar de gedetineerde recht op heeft.

Moeder met baby in de gevangenis

Het Relais Enfants-Parents-team bezoekt de moeder met haar baby zo snel mogelijk in de gevangenis. Het biedt desgewenst psychologische ondersteuning en vergezelt het kind, bijvoorbeeld bij een bezoek aan een crèche buiten de gevangenis.

Individuele gesprekken

De vereniging biedt psychologische hulp aan elk kind dat lijdt onder stress door de opsluiting van zijn/haar ouder. Deze bijstand wordt ook aangeboden aan gedetineerde ouders die dat wensen.

Tussenkomst van Het Belgische Rode Kruis

Speciaal opgeleide vrijwilligers van het Rode Kruis België begeleiden het kind bij de bezoeken aan zijn of haar ouder. Die vinden zo mogelijk een- of tweemaal per maand plaats. De vrijwilligers verzekeren een vlot vervoer tussen het huis van het kind en de gedetineerde ouder.