Aan het begin van een nieuw jaar, dat hopelijk even vruchtbaar zal zijn als het vorige, wenst het team van Born in Brussels jullie allemaal fijne feestdagen. Maandelijks bezochten bijna 20.000 lezers onze website. Er waren mooie samenwerkingen met het perinatale netwerk met lopende (of net afgeronde) projecten, zoals het dossier over perinatale geestelijke gezondheid, de laatste focus van Brusano en zelfs een nieuwkomer in het BIB-team! Zoals aan het einde van elk jaar willen we u een selectie aanbieden van onze zorgvuldig geselecteerde artikelen die in de loop van het jaar zijn gepubliceerd en die u nu kunt (her)ontdekken. Veel leesplezier en… tot volgend jaar!

Op Born in Brussels worden onderwerpen behandeld die betrekking hebben op verschillende aspecten van de perinataliteit: medische, psychologische, praktische, administratieve en juridische aspecten, op een begrijpelijke manier uitgelegd. Afhankelijk van het behandelde thema worden altijd links naar organisaties of actoren vermeld om multidisciplinaire informatie te verstrekken. Als website voor (toekomstige) ouders publiceert Born in Brussels bovendien elke week artikelen over perinatale actualiteit en geeft het elke maand een nieuwsbrief uit, Bib News genaamd. Hieronder vindt u onze selectie van de beste artikelen uit de 106 artikelen die in de loop van het jaar zijn geschreven.

Geestelijke gezondheid bij 0- tot 5-jarigen: de Hoge Gezondheidsraad geeft zijn aanbevelingen

De Hoge Gezondheidsraad verklaarde onlangs het volgende: “In zijn recente advies wil de HGR veelbelovende praktijken en leemtes in het beleid rond geestelijke gezondheid voor jonge kinderen identificeren en evidence-based adviezen formuleren om die leemtes op te vullen.” Een samenwerkingsverband bestaande uit experts (universiteitsprofessoren, medewerkers van wetenschappelijke instellingen, praktijkbeoefenaars) en overheidsinstellingen.

→ De aanbevelingen van de Hoge Gezondheidsraad

Wereldprematurendag maakt de stille problematiek bespreekbaar

In België treft vroeggeboorte heel wat gezinnen, en wereldwijd worden elk jaar meer dan 13 miljoen baby’s te vroeg geboren. Vroeggeboorte is de belangrijkste oorzaak van kindersterfte en verantwoordelijk voor meer dan één op vijf overlijdens. Kinderen die te vroeg geboren worden, kunnen levenslang gezondheidsproblemen ondervinden en lopen meer risico op een handicap en ontwikkelingsachterstand. Op Wereldprematurendag, met als slogan “Geef premature baby’s een sterke start voor een hoopvolle toekomst.”, belicht Born in Brussels de oorsprong van deze dag, hoe je je steentje eraan kan bijdragen en deelt enkele artikels over dit thema.

→ Manieren om je steun te betuigen

België verenigd tegen meningitis: op weg naar 2030

Ter gelegenheid van de Werelddag tegen Meningitis (5 oktober) bracht de Belgische Academie voor Kindergeneeskunde (BAoP) op 2 oktober beleidsmakers, deskundigen en getuigen bijeen om het publiek bewust te maken van deze ziekte en te benadrukken waarom België dringend het actieplan van de WHO “Meningitis verslaan tegen 2030” moet uitvoeren.

→ Ontdek BAoP

Preventiecampagne over het foetaal-alcoholsyndroom (FAS)

Op 9 september staan we overal ter wereld stil bij FASD (fetal alcohol spectrum disorder). In België komt FASD voor bij één of twee op duizend geboorten. Hoewel het moeilijk is om de exacte effecten te voorspellen, zijn de gevolgen voor de foetus talrijk. De beste voorzorgsmaatregel is om nog voor de zwangerschap te stoppen met alcohol. Dat is gemakkelijker gezegd dan gedaan. Gelukkig bestaat er hulp voor (aanstaande) mama’s. Zo is de aan FASD gewijde organisatie Centre Ressources TSAF, op het eiland Réunion, met een preventiecampagne gestart om getroffen gezinnen en kinderen in kaart te brengen en ze beter te begrijpen en te begeleiden.

→ Er bestaat steun voor (toekomstige) moeders

Bronchiolitis: start van een vaccinatiecampagne voor baby’s

Elke winter is bronchiolitis een van de belangrijkste oorzaken van ziekenhuisopnames bij baby’s. Om de zwaarste vormen van deze luchtweginfectie te voorkomen, lanceren het Kinderziekenhuis Koningin Fabiola (HUDERF) en het Erasme Ziekenhuis, samen verenigd in het Academisch Ziekenhuis Brussel (H.U.B.), een beschermingscampagne voor baby’s. Daarbij wordt gebruikgemaakt van monoklonale antilichamen (Beyfortus®), een preventieve oplossing die onmiddellijke bescherming biedt.

→ Een kindgerichte filosofie

Wereldborstvoedingsweek en de Zwitserse vzw GIFA

De jaarlijkse Wereldborstvoedingsweek richt in augustus de schijnwerpers op het belang van borstvoeding in maar liefst 170 landen. In België en Frankrijk moeten we iets langer wachten, tot in oktober. Dit jaar benadrukt de campagne dat borstvoeding prioritair moet blijven, ook nu het milieu en de klimaatverandering een grote impact hebben op de keuze om borstvoeding te geven en de mogelijkheden die daartoe bestaan. Born in Brussels grijpt de gelegenheid aan om de Geneva Infant Feeding Association (GIFA) onder de aandacht te brengen.

→ Ontdek de missies van deze vzw

De kinderopvangsector heeft het zwaar door overvolle crèches: welke oplossingen zijn er voor ouders?

De Brusselse Raad voor gelijkheid tussen vrouwen en mannen (RGVM) organiseerde een conferentie met als titel “Overvolle crèches, overweldigde ouders: welke oplossingen voor Brussel?” Op die conferentie waren verenigingen uit de kinderopvangsector, kinderverzorgsters, politieke vertegenwoordigers en natuurlijk ook ouders aan wie deze kwestie aanbelangt. Ook Born in Brussels was van de partij.

→ Zo welke oplossingen voor ouders in Brussel ?

Internationale Dag van de Verloskundige: pleidooi voor een essentieel beroep!

Ter gelegenheid van de Internationale Dag van de Verloskundige zet Born in Brussels een belangrijke speler in de schijnwerpers: de International Confederation of Midwives  (ICM). Dit jaar is het thema Midwives: Critical in Every Crisis (verloskundigen zijn essentieel in elke crisis). De campagne is een pleidooi voor hun cruciale rol en biedt naast online evenementen ook een toolkit die voor iedereen beschikbaar is. Zo wil de ICM verloskundigen en hun vaardigheden eren en benadrukken dat hun beroep al eeuwenlang en wereldwijd onmisbaar is.

→ Een van de mooiste beroepen ter wereld

Kinkhoest en zwangerschap: herhalingsvaccinatie is belangrijk, benadrukt Vivalis

Naar aanleiding van de Europese Vaccinatieweek lanceert Vivalis – waar Born in Brussels deel van uitmaakt – een campagne over hoe belangrijk herhalingsvaccinaties zijn voor de meest kwetsbaren. Zo is het erg belangrijk dat zwangere vrouwen goed beschermd zijn tegen kinkhoest.

→ Waarom is dit belangrijk?

“Maman va danser”: het nieuwe concept voor het welzijn van mama’s, nu ook in België!

Wil je uit de dagelijkse sleur ontsnappen, op adem komen, dansen, herbronnen, plezier maken met vriendinnen of gewoon even alles vergeten? Dan is “Maman va danser” (mama gaat dansen) je op het lijf ge­schre­ven! Het oorspronkelijk Duitse concept komt nu ook naar België. Die dansavonden zijn speciaal voor mama’s die allemaal hetzelfde meemaken, maar ook voor vrouwen die gewoon willen ontspannen met een toffe afterworkparty. Hou de socials in het oog!

→ Ontdekken “Maman va danser”

Nieuwe regering: wat verandert er voor gezinnen?

In haar recente akkoord kondigt de nieuwe Arizona-regering een hele rist maatregelen aan. Daarbij gaat het om alle federale bevoegdheden: werkgelegenheid, belastingen, pensioenen, veiligheid, immigratie, mobiliteit, defensie en klimaat. Wat verandert er voor het dagelijks leven van gezinnen in moeilijkheden?

→ Lees de samenvatting van de nieuwe maatregelen

Implantatie van een micro-pacemaker bij een pasgeborene: een primeur in België

Voor het eerst in België werd bij een pasgeborene met een extreem trage hartslag een micro-pacemaker geïmplanteerd. Onder coördinatie van de dienst kindercardiologie van de Cliniques universitaires Saint-Luc slaagde men er op 12 december in om deze ingreep succesvol uit te voeren. Een dergelijke implantatie komt zelden voor: wereldwijd werd deze ingreep nog maar een vijftigtal keer opgetekend. Geweldig nieuws voor de gelukkige ouders, die hun baby mee naar huis konden nemen om de feestdagen samen door te brengen.

→ Ontdek de medische prestatie 

Het team van Born in Brussels, Emmanuelle, Sofia en Samuel

Het in de zomer van 2025 gestarte project Les Bleuets wordt gefinancierd door het AVIQ en is een van de initiatieven voor beschut wonen (IBW) van de vzw L’Appart. Het IBW verleent zorg op maat van (aanstaande) mama’s met een kwetsbare geestelijke gezondheid en hun kinderen tot de leeftijd van drie jaar. Die gespecialiseerde dienst in Bergen begeleidt mama’s in hun nieuwe of toekomstige ouderrol en helpt hen bij de uitoefening van hun rechten. Ze krijgen er ook administratieve ondersteuning en leren er zorg te dragen voor hun geestelijke gezondheid. Hoewel het om een proefproject gaat met een nu nog onzekere toekomst, is het een grote bron van inspiratie.

Sinds de opening van het nieuwe huis zijn er maar liefst 35 aanvragen binnengekomen, waarmee de maximumcapaciteit is bereikt. Er is dus een grote vraag waaraan niet altijd gemakkelijk kan worden voldaan. De perinatale periode omvat de negen maanden zwangerschap tot de tweede verjaardag van het kind. Die periode kan met allerlei gevoelens samengaan: vreugde, opbloeien, maar ook verdriet, vermoeidheid, angst, twijfels over je geschiktheid als mama en of je voor jezelf en je kind kan zorgen. Een zwangerschap kan het mentale evenwicht van zowel de mama als de andere ouder verstoren. Momenteel wordt trouwens de laatste hand gelegd aan een nieuwe pagina op Born in Brussels over perinatale geestelijke gezondheid.

“Zelfs met drie of vier voorzieningen zoals Les Bleuets zouden de beschikbare plaatsen snel ingenomen zijn. We moesten keuzes maken. De vroege kinderjaren leken ons de beste investering in termen van tijd en impact, vooral omdat dit de meest delicate en kwetsbare periode in het leven van een kind is waarin de basis wordt gelegd voor de rest van het leven. Daarin willen we mama’s begeleiden.” René Llano Lopez, psychiater bij L’Appart, in een interview door Télé MB.

Oorsprong van het project

Het project is in 2019 ontstaan na de zwangerschap van een bewoonster van het IBW L’Appart (een initiatief voor beschermde huisvesting voor opvang en behoud ten behoeve van therapeutische autonomie en herscholingsprojecten). De vzw besloot een proefproject op te zetten voor mama’s met specifieke behoeften en hun kinderen. De dienst wil een springplank zijn voor hen. Het multidisciplinaire team bestaat uit een verloskundige, een maatschappelijk assistent, een psychiater en een psycholoog om een optimale begeleiding te bieden. Bovendien wordt de locatie geheim gehouden om de veiligheid en privacy van de begunstigden te waarborgen. De dienst kan rekenen op de ondersteuning van een uitgebreid netwerk:HELORA, EpiCURA, het ONE, de SAJ, Accordages, RHESEAU en deIntercommunale Gabrielle Passelecq – CHP Chêne aux Haies.

“Sommige mama’s waren het slachtoffer van huiselijk geweld. We willen niet dat er een stigma vastkleeft aan geestelijke gezondheidsproblemen of de mensen die bij ons aankloppen. We willen dat ze zich vrij voelen om te komen en te gaan zonder dat iemand ze met de vinger wijst.” Stéphanie Verbiest, projectcoördinator, in een interview door de RTBF.

Voor wie en waarvoor?

De (aanstaande) mama’s die door Les Bleuets begeleid worden, lijden aan geestelijke gezondheidsproblemen zoals angststoornissen, postnatale depressie, reeds bestaande depressie of zelfs psychoses. Ze wonen er semiautonoom, in het IBW of in hun eigen huis, met begeleiding die berust op het principe “niet in haar plaats, maar met haar handelen”. Die jonge vrouwen moeten namelijk een toekomstplan hebben. Het is niet de bedoeling dat ze passief wachten op hulp. Het vergt teamwerk om hun moeilijkheden overwinnen, hen gerust te stellen en hun nieuwe rol als ouders op een meer evenwichtige manier te beleven.

“We bespreken hoe je een baby moet verzorgen, praten over de bevalling, beantwoorden hun vragen en proberen hun angsten weg te nemen. We willen een echte springplank zijn voor deze mama’s en hun baby’s. We helpen ze de basis te leggen voor hun nieuwe leven.” Loïc, referentiepersoon bij Les Bleuets, in een interview door de RTBF.

Nu we steeds vaker te lang aan schermen gekluisterd zijn en overprikkeling dagelijkse kost is, spelen kinderen anders en minder vaak buiten dan de vorige generaties. Voor de allerkleinsten is het nochtans essentieel om hun leefwereld te verkennen. Dat is zelfs cruciaal voor hun motorische, cognitieve en sociale ontwikkeling. Om dat thema aan te kaarten, heeft Born in Brussels deelgenomen aan een conferentie van de Franstalige organisatie Yapaka rond het aanmoedigen van spelen en spelletjes als voedingsbodem voor de ouder-kindrelatie. We vatten de belangrijkste ideeën voor jullie samen.

Je kind dat zich over iets verwondert, iets ontdekt, stilletjes glimlacht of in lachen uitbarst: is er iets mooiers? Spelen is ongetwijfeld de meest verrijkende fysieke en mentale activiteit voor een kind. Ouders vervullen een sleutelrol als begeleiders van hun kinderen, niet alleen in het leven maar ook in het veelzijdige universum van de spelletjes. Er zijn er immers zoveel dat het meerdere levens zou kosten om ze allemaal te spelen. Soms heb je niets meer nodig dan wat improvisatietalent en je verbeelding, soms is het meer uitgebreid met een mooi spelbord of een pak kaarten. Maar het plezier is steeds gegarandeerd, en een uitnodiging van je kind om mee te spelen altijd even onweerstaanbaar. Op spelen staat per slot van rekening geen leeftijdsgrens.

“Spelen is uitermate belangrijk voor kinderen. Door te spelen ontwikkelen ze zichzelf, ontdekken ze de wereld, temmen ze hun angsten, leren ze samenleven en creëren, enz. Spelen is geen louter vermaak, het is de noodzakelijke voedingsbodem voor kinderen om te kunnen groeien en een actieve rol te leren spelen in hun eigen leven en in de wereld om hen heen.” Fabien Joly, klinisch psycholoog, revalidatiespecialist voor gecombineerde psychische en motorische aandoeningen, doctor in de psychopathologie.

Oorzaak en gevolg

Ouders herbeleven hun eigen kindertijd door de ogen van hun kleine spruit. Spelen met je kind is ook zorg dragen voor het kind in jezelf als ouder. Het is een manier om je eigen speelsheid weer tot leven te wekken. En gedeelde pret is dubbele pret! Die speelsheid is niet voor alle ouders vanzelfsprekend. Maar voor sommigen lukt het plotseling wel, en dat maakt de ouder-kindrelatie alleen maar sterker.

“Spelen vormt en verrijkt de band tussen ouder en kind. Er zijn geen eisen of verwachtingen; spelen draait om samenzijn, aandacht hebben voor elkaar en vreugde beleven. Je mag zijn wie je bent. Spelen is een ongedwongen ontmoeting. Kinderen ervaren dat ze gezien en gehoord worden, dat ze erkend worden en dat er met ze gesproken wordt. Voor ouders is het een kans om te (her)ontdekken hoe leuk spelen, samenzijn, uitvinden, fantaseren en zich met van alles en nog wat amuseren is.” Fabien Joly.

Veilig ontwikkelen

Voor ouders en professionals in de perinatale sector zijn spelletjes een middel om een veilige omgeving te creëren waarin kinderen vrij of met begeleiding hun verbeelding kunnen ontwikkelen. Je kind laten experimenteren, zoeken en zich openstellen voor de wereld geeft je kind ook meer zelfvertrouwen en geloof in het eigen kunnen. Maar hoe pak je het aan als je kind met (of zonder) jou wil spelen?

“Speel met om het even wat en om het even waar, laat je kind met leeftijdsgenootjes spelen en speel samen met je kind, met wat het leven te bieden heeft: woorden, gebaren, geluiden, blikken en alledaagse voorwerpen. Denk aan een laken dat een hut wordt, een lepel een toverstaf, een autorit een verhalenuurtje, enz. Die alledaagse momenten aangrijpen om te spelen zorgt voor een gevoel van veiligheid en vertrouwen, en ontwikkelt en versterkt de relatie.” Fabien Joly.

Ideeën voor ouder-kindactiviteiten

Op Born in Brussels vind je een speciale pagina voor ouders met jonge kinderen die op zoek zijn inspiratie voor gezinsactiviteiten. Of je nu houdt van musea, parken, (binnen)speeltuinen, boerderijen, bibliotheken of workshops (muziek, gebarentaal, dans, wellness en massages voor baby’s, zwemlessen voor baby’s), er is voor elk wat wils.

→ Ontdek activiteiten voor kleuters en ouders in Brussel

Spelletjesboek Jeu t’aime

De laatste editie van het Franstalige spelletjesboek Jeu t’aime met nieuwe illustraties en teksten is sinds half november beschikbaar via de website van Yapaka. Het boek nodigt ouders uit om spelletjes in al hun mogelijke vormen te herontdekken, herinneringen aan kinderspelletjes op te halen en samen te spelen met hun kinderen. Aan de hand van korte teksten, concrete ideeën en poëtische illustraties wordt spelen terug de spil van het dagelijks leven. Het boek is in de eerste plaats bedoeld voor gezinnen, maar is ook een waardevol naslagwerk voor professionals die ouders en kinderen begeleiden.

→ Bestel het Franstalige spelletjesboek Jeu t’aime (editie 2025)

25 jaar engagement: dat mag gevierd worden! Het Koningin Mathildefonds wordt beheerd door de Koning Boudewijnstichting. Dat fonds begeleidt jongeren in kwetsbare situaties door hun advies en financiële ondersteuning te geven bij hun uiteenlopende projecten. Daarnaast helpt het hen om zelfvertrouwen op te bouwen door hen te betrekken en hun verantwoordelijkheden te geven. Ze zijn immers volwaardige burgers, die de toekomst belichamen. Onlangs werd het vijfentwintigjarig bestaan van het fonds royaal gevierd, in aanwezigheid van koningin Mathilde. Het was de gelegenheid voor Born in Brussels om de jongste projectoproep, die loopt van 1 januari 2026 tot en met 31 december 2028, in de kijker te zetten. De slogan van die projectoproep luidt: “Let’s breathe!” Ademruimte voor vroeg ouderschap”.

{Persbericht van de Koning Boudewijnstichting}

Het Koningin Mathildefonds blaast 25 kaarsjes uit en vierde dit jubileum met een bruisend evenement in het Koninklijk Paleis. Onder het motto “Van kwetsbaarheid naar kracht” stonden jongeren centraal: als drijvende kracht, als stem, als toekomst. Hare Majesteit de Koningin, jongeren, partners en changemakers kwamen samen om een kwarteeuw van engagement, veerkracht en maatschappelijke impact te vieren.

Jongeren die dromen, durven en doen

Wat op 4 december 2000 met het Prinses Mathildefonds begon als steun voor kinderen en jongeren in kwetsbare situaties, is uitgegroeid tot een laboratorium voor actief burgerschap. Het Fonds, beheerd door de Koning Boudewijnstichting, geeft jongeren ruimte, verantwoordelijkheid en vertrouwen. Van de jongerenjury tot het bestuurscomité, van Music Connects tot I SEE IDEA I DO: het Fonds blijft een bondgenoot van jongeren die niet alleen dromen, maar ook doen. 25 jaar Koningin Mathildefonds: een viering van jongeren die de toekomst vormgeven – met durf, talent en veerkracht. 

Een programma vol energie en betekenis

In samenwerking met Studio100 werd een dynamisch programma neergezet voor 180 genodigden die samen de 25 jaar overspannen. Het anderstaligenkoor van theater van A tot Z opende de voormiddag met een krachtige medley, gevolgd door een inspirerende toespraak van Hare Majesteit de Koningin over de evolutie van het Fonds sinds 2001. Muzikale intermezzi van de Luikse rapper Bakari, dansgroep Teens Inclusie en verschillende afdelingen van de academie van Roeselare zorgden voor een artistieke apotheose.

Jongeren spreken, inspireren en leiden

“Door Jongeren, voor Jongeren” is de rode draad van het Koningin Mathildefonds. Sinds 2007 geeft het Fonds jongeren een beslissende stem via een autonome jongerenjury.

Vijf jongeren deelden hun persoonlijke getuigenis over projecten die hun leven veranderden. Daarna modereerde de Koningin een panelgesprek met vier jongeren en een leerkracht over persoonlijke groei en maatschappelijke uitdagingen. Het evenement draaide rond zeven krachtige inzichten: van het belang van kleine successen tot de impact van niche-initiatieven. Een visuele tijdlijn bracht verleden, heden en toekomst samen in een niet-lineaire reflectie.

De lustrumviering sloot af met de uitreiking van het bilan “Durf! Osez ! We did it!”

 Daarnaast werd de lustrumbrochure van het fonds gepresenteerd en was er een receptie waar iedereen werd gevierd die zijn schouders onder het Fonds heeft gezet. De nieuwe voorzitter van het Koningin Mathildefonds, Frédéric Van Leeuw, blikte vooruit op nieuwe uitdagingen en benadrukte de kracht van jongerenengagement en reële participatie als hefboom voor maatschappelijke verandering.

“Het Koningin Mathildefonds ondersteunt initiatieven door en voor jongeren die de betrokkenheid van jongeren versterken. Het gaat er niet alleen om hen te helpen, maar ook om hen te vertrouwen. Het is meer dan alleen een maatschappelijk doel. Het is een droom in de meest nobele zin van het woord: een ruimte voor creatieve vrijheid, een diep verlangen, een drijvende kracht achter menselijk handelen die ons ertoe aanzet de grenzen van de realiteit te overstijgen”, klonk het bij Frédéric Van Leeuw, de nieuwe voorzitter van het Koningin Mathildefonds.

Een kwarteeuw impact in cijfers: 

– aantal uitreikingen Prinses Mathildeprijs: 12, voor een totaalbedrag van € 120.000
– aantal uitreikingen Koningin Mathildeprijs: 9, voor een totaalbedrag van € 90.000
– 22 projectoproepen rond 18 thema’s, waarvan 3 via een driejarige cyclus
– aantal ondersteunde projecten Koningin Mathildefonds vanaf 2014: 172
– totaalbedrag alle prijzen en projecten*: € 1,5 miljoen
– aantal kinderen en jongeren bereikt via de 184 projecten (PMF/KMF): ± 14.000

Nieuwe oproep

In 2025 koos het Koningin Mathildefonds een nieuw thema voor zijn driejarige cyclus: “Let’s breathe! Ademruimte voor vroeg ouderschap”. Het Fonds steunt projecten die samen met de jongeren zelf zuurstof creëren voor jonge mama’s en papa’s in kwetsbare situaties, zodat ze kunnen groeien als ouder én als jongere. De organisaties gaan aan de slag met de prioriteiten, de noden, de vragen en de dromen van de jonge ouders. De oproep, voor een totaal van 150.000 euro, loopt over 36 maanden. Een van de projecten wordt bovendien de laureaat van de Koningin Mathildeprijs – aangeduid door de Jongerenjury – en krijgt daar bovenop 10.000 euro.

→ Lees meer over de volgende driejarige cyclus van “Let’s breathe! Ademruimte voor vroeg ouderschap” (pagina in het Frans)

De Hoge Gezondheidsraad verklaarde onlangs het volgende: “In zijn recente advies wil de HGR veelbelovende praktijken en leemtes in het beleid rond geestelijke gezondheid voor jonge kinderen identificeren en evidence-based adviezen formuleren om die leemtes op te vullen.” Een samenwerkingsverband bestaande uit experts (universiteitsprofessoren, medewerkers van wetenschappelijke instellingen, praktijkbeoefenaars) en overheidsinstellingen zoals ONE, Opgroeien, Vivel, het Comité voor een nieuw Geestelijk Gezondheidsbeleid voor Kinderen en Jongeren (COMGGKJ), de wetenschappelijke verenigingen Waimh Vlaanderen en Waimh Belgo-Luxembourgeoise en de Koning Boudewijnstichting laat toe aanbevelingen te formuleren voor de politici die bevoegd zijn voor de geestelijke gezondheid bij jongeren.

Voor een jong kind behoren een ondersteunende omgeving om in op te groeien, gezond voedsel en toegang tot zorg tot de essentiële basisbehoeften. Om de ontwikkeling van jonge kinderen te waarborgen, is hun geestelijke gezondheid ook een cruciale factor waarop politici moet inzetten. Het is op deze schijnbare evidenties dat de Hoge Gezondheidsraad reageert en waarover hij een advies meedeelt:

“De eerste levensjaren, vanaf de zwangerschap tot de leeftijd van vijf jaar, zijn cruciaal voor de ontwikkeling van een kind. Wetenschappelijke studies tonen aan dat deze periode invloed heeft op de latere gezondheid, schoolresultaten, sociale relaties en productiviteit.  Toch blijft de geestelijke gezondheid van jonge kinderen onderbelicht in het beleid, zowel qua aandacht als qua financiering. Om dit te verhelpen, heeft de Hoge Gezondheidsraad (HGR) een advies opgesteld om de geestelijke gezondheid van jonge kinderen te bevorderen.” HGR

Vaststellingen uit het HGR-advies

Ter inleiding, en om beter te begrijpen waarom de HGR dit advies heeft opgesteld, volgen enkele aandachtspunten uit het vrij toegankelijke document:

• De omgeving waarin jonge kinderen opgroeien beïnvloedt hun gezondheid en welzijn. Bij het bevorderen van geestelijke gezondheid bij kinderen moet men dus rekening houden met steun aan die directe omgeving.
• De types stoornissen die de werkgroep in aanmerking nam, zijn dezelfde als die welke zijn opgenomen in de DC: 0-5 (diagnostische classificatie van geestelijke gezondheid en ontwikkelingsstoornissen voor kinderen van 0 tot 5 jaar, gepubliceerd in 2016 door de organisatie Zero To Three in de Verenigde Staten).
• Om inclusieve steun te bieden aan ouders en kinderen in kwetsbare situaties, is het dus belangrijk om die groepen actief te betrekken bij de beleidsvorming.
• Door zorgethiek te integreren in het beleid en in de praktijken met betrekking tot geestelijke gezondheidszorg voor jonge kinderen, kan de zorg worden omgevormd tot een krachtig, collectief en duurzaam hulpmiddel voor vroegtijdige preventie van geestelijke gezondheidsproblemen (voor de hele bevolking, van kinderen tot volwassenen).
• Het is nu wetenschappelijk vastgesteld dat de ontwikkeling van kinderen tijdens bepaalde periodes in het leven (zwangerschap, de eerste drie levensjaren) bijzonder gevoelig is voor meervoudige omgevingsinvloeden, zowel positieve als negatieve. Het is echter belangrijk om te benadrukken dat de “ontwikkeling” van kinderen niet stopt na die gevoelige periodes.

Voornaamste aanbevelingen

Om een duidelijkere ondersteuning van het beleid inzake geestelijke gezondheid bij jonge kinderen en hun gezin te bevorderen, beveelt de HGR een geïntegreerde aanpak aan die verschillende disciplines en sectoren behelst en waarbij men rekening houdt met gezinnen en zorgcontinuïteit bevordert. De voornaamste aanbevelingen van de Hoge Gezondheidsraad zijn de volgende:

• de leefomstandigheden van de gezinnen verbeteren en ouders actief ondersteunen;
• de bevolking bewustmaken van ouderschap en de ontwikkeling van het kind;
• gemakkelijke toegang tot geschikte ondersteuning, begeleiding en zorg waarborgen;
• professionals opleiden om waarschuwingssignalen vroegtijdig te herkennen;
• de bevoegdheden harmoniseren en zorgcontinuïteit garanderen door de bestaande structuren te versterken.

→ Naar het advies van de HGR: De geestelijke gezondheid van jonge kinderen (advies nr. 9742 – november 2025)

“Recent onderzoek heeft aangetoond dat de eerste levensjaren een beslissende invloed hebben op de lichamelijke en geestelijke gezondheid, het behalen van goede schoolresultaten, maatschappelijke integratie en toekomstige productiviteit. Die gegevens pleiten voor meer investeringen in prenatale, perinatale en postnatale zorg, zowel vanuit ethisch als economisch en maatschappelijk perspectief. Onder de leeftijd van vijf jaar worden de behoeften op het vlak van geestelijke gezondheid meestal niet uitgesproken door het kind en dus niet vaak genoeg herkend, of onderschat, wat leidt tot een vorm van discriminatie. Het gaat hier per definitie om een kwetsbare bevolkingsgroep. Als gevolg hiervan is een specifieke benadering van die leeftijdsgroep nodig bij het invoeren van maatregelen op het gebied van de volksgezondheid.” Overgenomen uit het advies van de Hoge Gezondheidsraad.

Een woordje uitleg over de HGR

De in 1849 opgerichte Hoge Gezondheidsraad is een federaal adviesorgaan waarvan de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu het secretariaat verzekert. De HGR geeft wetenschappelijke adviezen in verband met de volksgezondheid aan de ministers van Volksgezondheid en van Leefmilieu, aan hun administraties en aan enkele agentschappen. Hij doet dit op vraag of op eigen initiatief. Dankzij zijn expertise kan de HGR de beleidsmakers de weg wijzen op basis van de recentste wetenschappelijke kennis. Naast een intern secretariaat van een 25-tal medewerkers doet de Raad een beroep op een uitgebreid netwerk van meer dan 500 experten (universiteitsprofessoren, medewerkers van wetenschappelijke instellingen, praktijkbeoefenaars, enz.), waarvan er 300 tot expert van de Raad zijn benoemd bij koninklijk besluit. De experts komen in multidisciplinaire werkgroepen samen om de adviezen uit te werken.

→ Meer informatie? Mail naar info.hgr-css@health.fgov.be of bel 02 524 97 97