De veiligheid van kinderen in het verkeer is een prioriteit voor het Fonds Dominique De Graeve, dat beheerd wordt door de Koning Boudewijnstichting. Daarom werd begin februari een projectoproep uitgeschreven om initiatieven te ondersteunen die kinderen in en rond de schoolomgeving helpen beschermen. Om deel te nemen moet een dossier ingediend worden. De twee beste projecten ontvangen een prijs.

De voorbije jaren is het verkeer in Brussel steeds drukker geworden. Meer verkeer betekent meer gevaren, ook op de weg van en naar school. En dat is verontrustend. Daarom schrijft het Fonds Dominique De Graeve elk jaar een projectoproep uit om de ouders te ondersteunen en de kinderen te beschermen.

Wie kan deelnemen ?

Dit jaar staat de projectoproep open voor initiatieven in de Federatie Wallonië-Brussel en de Duitstalige Gemeenschap. Alle kleuterscholen, lagere scholen en ouderverenigingen van de verschillende onderwijsnetten in de Federatie Wallonië-Brussel kunnen deelnemen. De kandidaatstellingsdossiers moeten tussen 5 februari en 16 september 2024 ingediend worden. Na beraadslaging worden twee prijzen uitgereikt aan twee concrete projecten die tijdens het schooljaar 2023-2024 werden of worden uitgevoerd. De eerste prijs is een bedrag van 5.000 euro, de tweede prijs is 2.500 euro. De projectoproep wordt niet enkel in de Federatie Wallonië-Brussel georganiseerd, maar ook in de Duitstalige Gemeenschap en de Vlaamse Gemeenschap.

Stel je kandidaatstellingsdossier samen → Fonds Dominique De Graeve – Koning Boudewijnstichting

Hoe kan je deelnemen ?

De Koning Boudewijnstichting heeft een video gemaakt om deelnemers te helpen bij de aanvraagprocedure.

Criteria

Een onafhankelijke jury zal de dossiers selecteren. Om in aanmerking te komen, moeten de projecten een aantal criteria naleven:

• kleinschalige projecten;
• concrete, praktische benadering van het thema;
• innovatieve, creatieve en dynamische benadering van het thema;
• actieve deelname en betrokkenheid van verschillende actoren via een partnerschap tussen ouders, kinderen, directie en leerkrachten, gemeente, politie, buurtbewoners, enz.
• voorbeeldproject en multiplicatoreffect;
• continuïteitsgarantie: de projecten moeten een langetermijnvisie hebben op het gebied van verkeersveiligheid.

Het project BELpREG (Belgian interdisciplinary initiative to enhance pregnancy related data registration and research on medication use) loopt ondertussen al een jaar in Vlaanderen en is nu ook gelanceerd bij het Franstalige publiek. Het initiatief, dat wordt gesteund door de KU Leuven, nodigt alle vrouwen die zwanger zijn of net bevallen zijn uit om een online vragenlijst in te vullen. Die vragenlijst is beschikbaar in het Nederlands, Frans en Engels. Het doel is om een register aan te leggen van het juiste gebruik van geneesmiddelen tijdens de zwangerschap om zo de zorg en daarmee de gezondheid van toekomstige moeders en hun kinderen te verbeteren.

Aan Nederlandstalige kant hebben al bijna duizend deelnemers de online vragenlijst ingevuld Voor een doeltreffend burgeronderzoek lijkt het noodzakelijk dat een groot aantal vrouwen hieraan deelneemt. Vervolgens zal een databank worden samengesteld en geanalyseerd om een beter inzicht te krijgen in het gebruik van bepaalde geneesmiddelen tijdens de zwangerschap.

Wat staat er in de vragenlijst ?

Op de website van BELpREG wordt uitgelegd dat de organisatie gegevens verzamelt over het gebruik van geneesmiddelen en andere producten tijdens de zwangerschap, het verloop van de zwangerschap, de gezondheid van moeder en kind en de ontwikkeling van het kind. Deelnemers klikken op een link en ontvangen zo een online vragenlijst die ze anoniem invullen. Tijdens de zwangerschap ontvangen ze de vragenlijst om de vier weken. In de eerste acht weken na de geboorte worden twee vragenlijsten verstuurd. Daarna ontvangen de moeders er één wanneer het kind zes maanden oud is en één wanneer het een jaar oud is. De eerste vragenlijst is de langste omdat die algemene gegevens van de vrouwen verzamelt. Het online formulier is gekoppeld aan RedCap, een beveiligd programma dat is ontworpen om de gegevens van deelnemers te beschermen.

Ga naar de online vragenlijst → Start deelname – BELpREG

BELpREG, een burgerproject

Een van de personen achter het initiatief is dr. Ceulemans, die een doctoraatsstudie heeft gedaan over geneesmiddelen tijdens de zwangerschap en de borstvoeding. Hij coördineert het project en gaf hierover een woordje uitleg aan de krant La Libre: “Dit nationale burgerproject is bedoeld om zoveel mogelijk gegevens te verzamelen over het gebruik van geneesmiddelen tijdens de zwangerschap en de borstvoeding, rekening houdend met het feit dat kinderen bijzonder kwetsbaar zijn tijdens de eerste weken van de zwangerschap. Met het project worden de volgende doelstellingen nagestreefd:

• zoveel mogelijk vrouwen aanmoedigen om deel te nemen aan BELpREG, om bij te dragen aan een betere toekomst voor gezinnen. Dat zal vervolgens leiden tot beter advies en betere zorg voor zwangere vrouwen;
• gegevens over het gebruik van geneesmiddelen tijdens de zwangerschap en de gezondheid van moeder en kind verzamelen aan de hand van online vragenlijsten;
• toewerken naar een veilig gebruik van geneesmiddelen voor, tijdens en na de zwangerschap.

Voorkomen is beter dan genezen

BELpREG is ook ontstaan omdat uit gegevens van de ziekenfondsen blijkt dat ongeveer 90% van de zwangere vrouwen minstens één geneesmiddel gebruikt tijdens de zwangerschap. Van de meeste geneesmiddelen die op de markt zijn, kennen we hun mogelijke bijwerkingen voor het lichaam van de vrouw en de foetus niet. Het onderzoek wil onder andere zoveel mogelijk informatie verzamelen over het gebruik van geneesmiddelen bij zwangere vrouwen, om die vervolgens te analyseren. Dr. Ceulemans vertelt ook: “Ons doel is om zoveel mogelijk vrouwen in België te bereiken. Dat is belangrijk omdat vrouwen niet allemaal dezelfde geneesmiddelen gebruiken en we dus voldoende gegevens moeten verzamelen om de veiligheid van een behandeling te kunnen beoordelen en ons erover te kunnen uitspreken.”

Wat gebeurt er met de verzamelde gegevens ?

Zodra er voldoende ingevulde vragenlijsten zijn verzameld, wordt de informatie van de zwangere vrouwen en de vrouwen die zijn bevallen, opgeslagen. Zo kunnen we een databank aanmaken. Onze onderzoekers gebruiken vervolgens de gegevens om farmaco-epidemiologische studies uit te voeren naar het gebruik van geneesmiddelen tijdens de zwangerschap. In de toekomst zou de databank gedeeld kunnen worden met andere landen om de mogelijke gevaren van bepaalde geneesmiddelen voor zwangere vrouwen vast te stellen. Dr. Ceulemans voegt hieraan toe: “Om deze nationale databank op te zetten, moeten ook vrouwen die geen geneesmiddelen gebruiken zich aanmelden en de vragen beantwoorden, want we hebben ook controlegroepen nodig … De bijwerkingen die worden waargenomen bij vrouwen en kinderen kunnen subtiel zijn, maar toch is het belangrijk om ze te melden. Vrouwen kunnen tijdens de zwangerschap beginnen met hun deelname, en liefst zo snel mogelijk, maar het kan natuurlijk op elk moment.”

Tekst: Samuel Walheer

Lise Thiry is op 16 januari 2024 overleden op 102-jarige leeftijd. Ze was een briljante vrouw die zich op allerlei vlakken engageerde: viroloog, medisch pionier, politiek activist, feminist en veldwerker voor sociale doelen. Ze kwam voor het eerst onder de aandacht in de jaren 1980 door haar onderzoek over abortus en door de vaststelling van hiv in moedermelkstalen. Een terugblik op deze getalenteerde en kleurrijke Belgische persoonlijkheid

“Onrecht en verdriet zijn zo tergend dat je er ‘s nachts wakker van ligt. Maar bij het frisse ochtendgloren van de volgende dag plannen we onze strijd. En uiteindelijk zal het ochtendgloren overwinnen.” Lise Thiry

Het parcours van een vechter

Lise Thiry werd geboren op 5 februari 1921 in Luik. Ze was de dochter van Marcel Thiry, schrijver en senator voor de politieke partij Rassemblement Wallon. Ze voltooide haar medische studies aan de Universiteit van Luik tijdens de Tweede Wereldoorlog en was in 1946 een van de drie enige vrouwen die afstudeerden op een totaal van 140 studenten. In die periode volgden maar weinig vrouwen een dergelijke opleiding. “Het was een grote primeur dat er een vrouw was”, vertelt Bernard Rentier, viroloog, voormalig rector van de Universiteit van Luik en neef van Lise Thiry, op het RTBF-nieuws. “Bovendien deed ze dat onder moeilijke omstandigheden. De oorlog was net voorbij en zij en haar team werkten in kleine noodgebouwen. Hun laboratoriumwerk werd uitgevoerd onder zeer moeilijke omstandigheden.” Later werd ze onderzoeker aan het Institut Pasteur de Bruxelles, dat gespecialiseerd was in virologie en microbiologie. In 1952 richtte ze daar de afdeling virologie op.

Toewijding aan de sociale geneeskunde

In de jaren 1970 was abortus in België verboden. In die tijd was Lise Thiry samen met andere artsen, waaronder Michèle Loijens – die vicevoorzitter was van het UMC Sint-Pieter – betrokken bij de comités om abortus uit het strafrecht te halen. In een interview met de RTBF legde Michèle Loijens uit: “De opgave was aanzienlijk, maar onze wil om abortus uit het strafrecht te halen en om onze stem te laten horen waren sterk. Lise was erg actief in deze kwestie. Ze was zo enthousiast dat we haar tot aan het einde van de wereld zouden zijn gevolgd!” Lise Thiry gebruikte haar vele talenten ook om aan te dringen op een hervorming van de geneeskunde in België, die ze onvoldoende sociaal vond In dat verband richtte ze de GERM (Groupe pour la Réforme de la Médecine) op. Michèle Loijens vertelde aan de RTBF: “Het werk dat ze deed voor het gezondheidsbeleid in ons land was ook belangrijk. Sociale geneeskunde was haar credo. Ze stond voor preventieve geneeskunde en thuiszorg. Ze heeft echt geholpen om de geneeskunde te hervormen.”

Voor hulpbehoevenden en tegen onrecht

Dankzij haar vader was Lise Thiry ook politiek actief om haar stem als vrouw en arts te laten horen. Haar talrijke ervaringen hebben haar er daarna toe aangezet om zich te engageren voor humanitaire doelen. Als veldwerker voerde ze een andere strijd: asielzoekers helpen. In 1998 werd ze de peettante van Semira Adamu, een jonge Nigeriaanse vrouw die tijdens haar uitzetting werd verstikt door rijkswachters. Lise Thiry was geraakt door deze tragedie, maar ze verloor nooit haar onbaatzuchtigheid om mensen in nood te helpen. In 2002 schreef ze het boek “Conversations avec des clandestins”, waarin ze de ervaringen van asielzoekers deelt aan de hand van uittreksels uit gesprekken en debatten. Lise Thiry was een geweldige vrouw die betrokken was bij meerdere humanitaire projecten. Tijdens haar interview met de RTBF vertelde Michèle Loijens het volgende over haar vriendin: “Ze was groots als onderzoeker, maar ook als burger. Ze vocht voor aidspatiënten, buitenlanders, de Palestijnen en voor vrouwenrechten. Ze was een feminist, maar in de eerste plaats een humanist.”

Tekst: Samuel Walheer

Social freezing is het invriezen van eicellen. Die methode is onderzocht in een recente studie van Brussels IVF, het centrum voor reproductieve geneeskunde van UZ Brussel. Uit de resultaten blijkt dat 41% van de vrouwen die hun eicellen na hun veertigste laten ontdooien, een baby krijgen. Dat opvallende succespercentage geeft hoop en echte vooruitzichten aan alleenstaande vrouwen met een kinderwens. Hoewel niet iedereen de methode kent, wordt ze steeds gebruikelijker.

Veel vrouwen voelen de biologische klok op een bepaald moment harder tikken. Die plotse kinderwens komt niet altijd wanneer ze in een relatie zijn, en is er soms pas laat. Om meer kansen te hebben om op een dag mama te worden, vriezen sommige vrouwen hun eicellen in, wat steeds meer erkend wordt als een echt alternatief. Social freezing lijkt immers zijn vruchten af te werpen, al is het tegen aanzienlijke financiële kosten. Dat is de conclusie van een recente studie van Brussels IVF, waarvan de resultaten zijn gepubliceerd in Human Reproduction, het wetenschappelijk tijdschrift van de European Society of Human Reproduction and Embryology.

Wat zegt de studie?

Social freezing, ook bekend als social egg freezing, is het voorkomen van leeftijdsgebonden onvruchtbaarheid door eicellen – of spermatozoa in het geval van mannen – in te vriezen zodat ze op een later tijdstip gebruikt kunnen worden. Voor zijn studie volgde Brussels IVF 843 vrouwen op – meestal alleenstaand en met een gemiddelde leeftijd van 36 – die hun eicellen tussen 2009 en 2019 bij Brussels IVF lieten invriezen. Tot 2022 was 27% van hen teruggekeerd voor een vruchtbaarheidsbehandeling na de leeftijd van 40 jaar, met aanzienlijke succespercentages. 41% van de vrouwen die ingevroren eicellen gebruikten, beviel van een gezonde baby. Het gemiddelde overlevingspercentage van de eicellen tijdens het ontdooiproces, bedroeg 83%.

Brussels IVF

Brussels IVF is het centrum voor reproductieve geneeskunde van UZ Brussel, het universitair ziekenhuis van de Vrije Universiteit Brussel (VUB). Brussels IVF werd opgericht in 1983 en biedt verschillende behandelingen aan, maar is vooral gespecialiseerd in de behandeling van onvruchtbaarheid en medisch begeleide voortplanting (MBV). Het centrum staat internationaal bekend om de ontwikkeling en toepassing van MBV-technieken en wil excelleren in zorg, onderzoek en de verspreiding van kennis.

→ Brussels IVF

Is eicellen invriezen een beetje gokken?

Voor sommige vrouwen vormt medische hulp hun laatste hoop om ooit een kind te krijgen. Voor anderen is de huidige timing nog niet goed en willen ze zichzelf vooral zoveel mogelijk kansen geven. Volgens professor Michel De Vos, fertiliteitsspecialist en afdelingshoofd van Brussels IVF, is eicellen invriezen voor de meeste vrouwen de laatste optie. Dat zei hij in een artikel gepubliceerd op de website van het UZ Brussel: “Het onderzoek toont aan dat een belangrijke groep vrouwen nog niet meteen gebruik wenst te maken van de ingevroren eicellen wanneer ze een beroep doen op medisch begeleide voortplanting; vaak worden eerst andere behandelingsmogelijkheden geprobeerd alvorens wordt overgegaan tot het dooien van de eicellen, of worden de eicellen pas gebruikt voor een tweede kind. De meerderheid van de vrouwen die hun eicellen lieten invriezen, hebben daarnaast nog geen contact opgenomen met het fertiliteitscentrum.”

Andere alternatieven om een kind te krijgen

Social freezing is dus een alternatief voor vrouwen (én mannen) met een kinderwens. Voor mensen die te maken hebben met onvruchtbaarheid, bestaan er ook nog andere methodes die de kansen op het krijgen van een kind verhogen. Het gaat onder andere om kunstmatige inseminatie en in-vitrofertilisatie (IVF). Daarnaast is Brussels IVF niet het enige centrum voor medisch begeleide voortplanting (MBV) dat multidisciplinaire zorg aanbiedt. Dat geldt ook voor de volgende locaties: UMC Sint-Pieter (Iris Ziekenhuizen), C.U.Saint-Luc (UCL, informatie in het Frans), Erasmusziekenhuis (ULB, informatie in het Frans) en CHIREC Delta-site.

→ Lees meer over medisch begeleide voortplanting op Born in Brussels

Tekst : Samuel Walheer

Aan het begin van dit jaar kreeg heel België te maken met een koudegolf. Voor nieuwe ouders was het moeilijk om zich geen zorgen te maken over die plotselinge temperatuurdaling. Hun eerste reflex is meestal om hun baby, zeker als het een pasgeboren kind is, te beschermen door het niet mee naar buiten te nemen en (te) warm in te duffelen. Toch wordt in de meeste gevallen aangeraden dat, wie zich daar goed bij voelt, naar buiten gaat met zijn of haar kind voor een wandeling om een frisse neus te halen, met kleding die aanpast is aan het weer.

Iedereen weet dat baby’s kwetsbare, gevoelige wezens zijn. Bij stijgende of dalende temperaturen zijn baby’s niet in staat om met die prikkels om te gaan of zich te uiten. Dat mag echter geen rem zetten op buitenactiviteiten of ouders angst inboezemen. Er moeten wel een paar aanbevelingen gevolgd worden.

De juiste voorzorgen nemen is cruciaal

Voordat ouders een activiteit doen met hun baby, moeten ze altijd eerst zeker weten dat hun kleintje in goede gezondheid is. Ze moeten inschatten of hun kind, afhankelijk van zijn of haar leeftijd, klaar is om hen te volgen. Zoals kinderarts Marianne Michel uitlegt in een interview door RTL info: “Met baby’s jonger dan één, maar vooral jonger dan drie maanden, moeten we waakzaam zijn omdat ze niet dezelfde afweermechanismen hebben tegen temperatuurschommelingen, waardoor het veel moeilijker voor hen is om hun lichaamstemperatuur te regelen.” Naargelang van het weer en als de temperatuur laag is, is het aangeraden jonge kinderen gepast te kleden:

• De uienstrategie: kleed kinderen in verschillende lagen, zodat je een laag kan verwijderen bij hitte of zweten.
• Bedek het hoofd, de handen en de voeten: om goed beschermd te zijn, moeten de meest gevoelige lichaamsdelen bedekt zijn, namelijk het hoofd, de handen en de voeten.
• De kleding van kinderen moet afgestemd zijn op de activiteiten, zodat ze zich vrij kunnen bewegen.
• In een draagzak blijven baby’s wat warmer, zolang ze met hun gezicht naar de volwassene toe zitten.
• Wandelen met een kinderwagen verlaagt het risico om te vallen bij vorst. Het is een goed idee om een engelennestje of een extra deken te gebruiken om je kleine spruit zoveel mogelijk tegen de kou te beschermen.

Een frisse neus halen heeft vele voordelen

De meeste kinderartsen raden wandelingen met jonge kinderen aan door het duidelijke gezondheidsvoordeel. Elke dag een frisse neus halen is goed voor ouders én hun kinderen. Dat hoeft niet lang te duren, of het nu het eerste uitje is met de baby of het tiende. Zelfs korte wandelingen van tien tot vijftien minuten, vooral als het koud is, verhogen het welbevinden van zowel baby’s als volwassenen. Afhankelijk van de motivatie en, nogmaals, het weer, is het een goed idee om geleidelijk aan langere wandelingen te maken. Dit zijn een paar van de vele voordelen van buitenactiviteiten voor kinderen: ze wennen aan daglicht en de vele prikkels van de buitenwereld, ontwikkelen fysieke vaardigheden, hun creativiteit en immuunsysteem wordt gestimuleerd en ze kunnen ook gewoon vrienden maken.

Maar : let op in bepaalde gevallen

De geboorte van een baby vraagt al de aandacht van nieuwe ouders. Voor hun kindje zorgen is de grootste prioriteit. Naar buiten gaan om de wereld te verkennen en wat frisse lucht in te ademen biedt ongetwijfeld veel gezondheidsvoordelen. Het is echter cruciaal om geen onnodige risico’s te nemen en jonge kinderen niet in gevaar te brengen. Voor premature baby’s, pasgeborenen, te fragiele kinderen, kleintjes die geen stabiel gewicht hebben of ziek zijn, wordt sterk aangeraden de wandelingen even uit te stellen. En zeker als de buitentemperatuur niet ideaal is (te koud of te warm).

Tekst : Samuel Walheer