Het Fonds Jacqueline Cigrang heeft onlangs een oproep tot het indienen van projecten gelanceerd om partnerschappen tussen scholen en aanbieders van buitenschoolse activiteiten te ondersteunen, zoals vrijetijdsopvang (ATL), verenigingen, federaties, begeleidingsdiensten en gemeentelijke overheden. Er werden 16 projecten geselecteerd in Wallonië, Brussel en Vlaanderen, die in de loop van het nieuwe schooljaar van start zullen gaan. Het doel? Bijdragen aan het fysieke, psychische en intellectuele welzijn van kinderen van 2,5 tot 12 jaar die te maken hebben met sociaaleconomische onzekerheid, geografische isolatie of specifieke behoeften, door inclusieve buitenschoolse activiteiten en schoolondersteuning te ontwikkelen.

{Persbericht van de Koning Boudewijnstichting}

Terwijl kinderen zich klaarmaken om opnieuw naar school te gaan, steunt het Fonds Jacqueline Cigrang, beheerd door de Koning Boudewijnstichting, 16 initiatieven die het welzijn van kwetsbare kinderen bevorderen via buitenschoolse activiteiten. In totaal wordt meer dan 1,3 miljoen euro toegekend aan deze projecten, die van start gaan bij het begin van het schooljaar 2025-2026 en drie jaar lang lopen.

“Een krachtige hefboom voor inclusie”

Buitenschoolse activiteiten – of ze nu cultureel, sportief, educatief of recreatief zijn – spelen een cruciale rol in de ontwikkeling van kinderen. Ze prikkelen hun nieuwsgierigheid, laten talenten tot bloei komen, versterken hun zelfvertrouwen en verruimen hun blik op de wereld. Voor kwetsbare kinderen zijn ze bovendien een krachtig middel tot inclusie.

Oproep tot sterke samenwerkingen tussen scholen en vrijetijdsinitiatieven

In het verlengde van de conclusies van de Koning Boudewijnstichting en het Fonds Baillet Latour in het kader van het programma ‘Buitenschoolse activiteiten als motor van integratie’, lanceerde het Fonds Jacqueline Cigrang voor het eerst een oproep om sterke partnerschappen tussen scholen en lokale partners (opvanginitiatieven, verenigingen…) te stimuleren. Doel: inclusieve, financieel en geografisch toegankelijke buitenschoolse en/of studie-ondersteunende activiteiten organiseren voor kinderen van 2,5 tot 12 jaar – ongeacht of ze opgroeien in armoede, sociaal isolement of specifieke noden hebben. Deze activiteiten moeten bijdragen aan hun fysieke, mentale en intellectuele welzijn.

16 projecten in Brussel, Vlaanderen en Wallonië

Een onafhankelijke jury selecteerde 16 projecten: zeven in Vlaanderen, vier in Brussel en vijf in Wallonië. Elk project krijgt financiële steun voor drie schooljaren (2025–2028), aangevuld met individuele en collectieve begeleiding. Aan het einde van het traject wordt een rapport verspreid met inspirerende praktijken voor iedereen die actief is in het buitenschoolse veld.

De volledige lijst van projecten met korte beschrijving en contactgegevens vind je hier. Enkele voorbeelden:

• Brussel: Het project ‘Krachtige Start na School’ biedt kinderen van de Hendrik Conscience school, met extra aandacht voor kansarme gezinnen, naschoolse activiteiten die hun ontwikkeling stimuleren in een brede leeromgeving. Ze kunnen kiezen uit een gevarieerd aanbod zoals tuinieren, tekenen, schaken, robotica, hockey en muziek.
• Lier: De “Lees^Rovers en de Taal^Piraatjes” zijn initiatieven die kwetsbare kleuters en lagere schoolkinderen via bibliotheekbezoeken en verhalen stimuleren in hun taalontwikkeling. Met educatieve pakketten en ouderbetrokkenheid zetten ze in op leesplezier en taalvaardigheid.
• Dilsen – Stokkem: Leeshelden is een vernieuwend project in Limburg dat kinderen met leesmoeilijkheden helpt om hun leesvaardigheid te verbeteren en leesplezier te ontdekken. Onder begeleiding van vrijwilligers lezen ze wekelijks samen in de bibliotheek en spelen ze interactieve taalspelletjes.
• Gent: Zing mee vzw lanceert ‘Open muziekhuis Rabot’, gratis muziekworkshops voor kwetsbare kinderen. Ze leren zingen, instrumenten bespelen en nemen muziek op in een studio – een boost voor hun zelfexpressie en zelfvertrouwen.
• Sint-Amandsberg: Futsal Gent vzw biedt ‘Sporteldorado’, sportactiviteiten in scholen en publieke ruimtes van kwetsbare wijken. Samen met scholen en lokale partners bevorderen ze gezondheid, sociale integratie en brede ontwikkeling.

Deze projecten tonen hoe divers en rijk het aanbod aan buitenschoolse initiatieven kan zijn. Dankzij sterke samenwerkingen tussen scholen en lokale actoren worden deze activiteiten een echte motor voor inclusie, welzijn en gelijke kansen voor elk kind. Koning Boudewijnstichting

→ Meer info: Cathy Verbyst : verbyst.c@kbs-frb.be  of +32 25490278

De Wereldgezondheidsorganisatie heeft een hoopvol persbericht uitgestuurd: “Leiders van over de hele wereld hebben zich massaal geschaard achter de tekst van de eerste internationale politieke verklaring van de Verenigde Naties (Engelstalige tekst) over geïntegreerde actie tegen niet-overdraagbare ziekten en de bevordering van geestelijke gezondheid. Die verklaring is het resultaat van vijf maanden onderhandeling tijdens een intergouvernementeel proces, en zal worden besproken op de tachtigste zitting van de Algemene Vergadering met het oog op de definitieve goedkeuring ervan in oktober 2025.”  Dat is hoopgevend voor veel gezinnen die in moeilijke situaties leven.

De staatshoofden, regeringsleiders en ministers van Volksgezondheid hebben voor de vierde keer een bijeenkomst op hoog niveau gehouden tijdens de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties. Op de agenda stond de bespreking van de internationale politieke verklaring over niet-overdraagbare ziekten en geestelijke gezondheid.

{Persbericht van de Wereldgezondheidsorganisatie, vrije vertaling}

Stand van zaken

Niet-overdraagbare ziekten, vooral hart- en vaatziekten, longziekten, kanker en diabetes, zijn wereldwijd de belangrijkste doodsoorzaken. Ze hebben minstens 43 miljoen levens geëist in 2021, waaronder die van 18 miljoen mensen jonger dan 70 jaar. Vier op vijf (82%) van die vroegtijdige sterfgevallen deed zich voor in lage- en middeninkomenslanden. Over de hele wereld kampen meer dan een miljard mensen met geestelijke gezondheidsproblemen. Niet-overdraagbare ziekten komen steeds vaker voor in alle landen en treffen alle gemeenschappen, waardoor ze een dringend probleem vormen voor de volksgezondheid, de productiviteit en duurzame economische groei.

Streefdatum: 2030

De politieke verklaring is getiteld “Equity and Integration: transforming lives and livelihoods through leadership and action on noncommunicable diseases and the promotion of mental health and well-being” (Rechtvaardigheid en integratie: levens en bestaansmiddelen veranderen door leiderschap en actie op het gebied van niet-overdraagbare ziekten en de bevordering van geestelijke gezondheid en welzijn). Ze stelt wereldwijde doelstellingen vast die in 2030 moeten zijn bereikt, zoals: 150 miljoen minder tabaksgebruikers, 150 miljoen meer mensen van wie de hoge bloeddruk onder controle is en 150 miljoen meer mensen met toegang tot geestelijke gezondheidszorg.

Nieuwe uitdagingen

De verklaring houdt rekening met de lering die is getrokken uit de COVID-19-pandemie en biedt een antwoord op nieuwe internationale uitdagingen:
– de lijst van niet-overdraagbare ziekten wordt uitgebreid met mondgezondheid, longgezondheid, kinderkanker, leveraandoeningen, nieraandoeningen en zeldzame ziekten;
– er wordt rekening gehouden met meer milieufactoren, waaronder luchtvervuiling, het gebruik van vervuilende brandstoffen om te koken, blootstelling aan lood en gevaarlijke chemicaliën;
– het toenemende risico op digitale schade door socialemediagebruik, buitensporige schermtijd, schadelijke inhoud, foute informatie en desinformatie.

Maar dat is niet alles

De verklaring bevat ook de ambitie om te zorgen voor sterkere regelgeving rond e-sigaretten, nieuwe tabaksproducten, op kinderen gerichte marketing van ongezonde voeding, etikettering op de voorkant van verpakkingen en een ban op transvetzuren. De verbintenissen in de verklaring zijn gebaseerd op de ervaringen en behoeften van mensen met niet-overdraagbare ziekten en geestelijke gezondheidsproblemen, bevolkingsgroepen die kwetsbaar zijn voor klimaatverandering, kleine insulaire ontwikkelingslanden en mensen in humanitaire crisissituaties.

Wereldborstvoedingsweek vindt in België en Frankrijk plaats van 1 tot en met 7 oktober. Dit jaar hebben de FOD Volksgezondheid en het Federaal Borstvoedingscomité samen een campagne gelanceerd in kraamafdelingen, pre- en postnatale consultatieruimtes, dokterspraktijken en wachtkamers, met als slogan: “Voor iedereen van belang!”

Wereldborstvoedingsweek werd afgelopen augustus al in maar liefst 170 landen gevierd. Born in Brussels wijdde er een artikel aan en focuste daarin op de Geneva Infant Feeding Association: Wereldborstvoedingsweek en de Zwitserse vzw GIFA. Nu willen de FOD Volksgezondheid en het Federaal Borstvoedingscomité, samen met gezondheidsprofessionals, met hun nieuwe campagne bijdragen tot een meer babyvriendelijke samenleving.

“Borstvoeding is de meest effectieve preventiemethode om de overlevingskans en gezondheid van kinderen te verbeteren… Met betere borstvoedingspraktijken zouden jaarlijks meer dan een miljoen sterfgevallen onder kinderen jonger dan vijf jaar voorkomen kunnen worden”, aldus de Wereldgezondheidsorganisatie (WGO).

Affiche met een boodschap

De affiche van de nieuwe bewustmakingscampagne van de twee overheidsinstanties bevat een boodschap: “Het campagnebeeld toont een moeder die haar baby voedt, samen met de vader en een kennis. Dat beeld hebben we niet zomaar gekozen: het benadrukt de essentiële rol van de omgeving – partner, familie, vrienden – maar ook van de hele samenleving om ouders die voor borstvoeding kiezen te ondersteunen.”

Federaal Borstvoedingscomité

Het Federaal Borstvoedingscomité (FBVC) is eind 2001 opgericht als onderdeel van de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu. Het brengt adviezen uit, lanceert initiatieven en ondersteunt acties die borstvoeding promoten.

Voordelen van borstvoeding

Moedermelk biedt veel voordelen voor baby’s: het voorziet in al hun voedingsbehoeften tijdens de eerste zes levensmaanden en vult hun behoeften aan na de introductie van vast voedsel. Borstvoeding creëert ook een hechte band tussen moeder en kind, want huid-op-huidcontact bevordert de emotionele veiligheid van de baby. Je vindt nog meer interessante artikels over dit thema op de website van Born in Brussels: Borstvoeding, Van melk naar vast voedsel, Problemen met borstvoeding.

“Borstvoeding is een persoonlijke keuze, maar de moeder heeft een zorgzame omgeving nodig om zich in die rol te ontwikkelen. Met onze campagne ‘Voor iedereen van belang!’ herinneren we eraan dat elke aanmoediging telt”, zegt Els Flies, de voorzitter van het Federaal Borstvoedingscomité.

Aanbevelingen WGO

De Wereldgezondheidsorganisatie beveelt aan om gedurende de eerste zes levensmaanden van de baby uitsluitend moedermelk te geven, want die biedt vele voordelen:

• voor baby’s: de voedingssamenstelling van de melk is optimaal, ze versterkt het immuunsysteem, vermindert risico op maag-, darm- en luchtweginfecties en heeft ook op lange termijn een positief effect op de gezondheid;
• voor moeders: moedermelk vermindert het risico op bepaalde kankers (borst- en eierstokkanker), helpt opnieuw een gezond gewicht te hebben, verlaagt het risico op diabetes type 2 en ondersteunt het psychologisch welzijn;
• voor de samenleving: borstvoeding draagt bij aan armoedebestrijding en economische groei, vermindert sociale ongelijkheden en is goed voor het milieu.

Vele ouders hebben het zich al afgevraagd en anderen zullen dat ongetwijfeld nog doen: “Zijn beeldschermen gevaarlijk voor mijn kind?” De Franstalige vzw GSARA, of Groupe Socialiste d’Action et de Réflexion sur l’Audiovisuel, heeft die bezorgdheid van volwassenen goed begrepen. Nu lanceert de vereniging een bewustmakingscampagne rond het debat dat al een aantal jaar wordt gevoerd, met de titel “Verbonden ouders, beschermde kinderen – Begrijpen, begeleiden en beschermen, de digitale wereld begint bij ons”. Die heeft als doel de dialoog tussen ouders en experts op te starten, om een kader voor het gebruik van digitale hulpmiddelen te creëren dat kinderen (beter) beschermt.

Wie aan een scherm van een smartphone, tablet of televisie gekluisterd zit, is vaak afgesloten van de rest van de wereld. Voor de allerkleinsten zijn de effecten nog schadelijker (link naar Franstalig artikel). Als volwassenen de schermtijd niet begrenzen, is het moeilijk voor kinderen om niet te overdrijven. Al die uren voor een scherm zijn niet bevorderlijk voor hun optimale ontwikkeling. Gelukkig zijn er vele alternatieven. Bovendien is het recreatieve gebruik van smartphones en elektronische apparaten op kleuter-, basis- en middelbare scholen sinds het begin van het schooljaar 2025-2026 verboden. De recente campagne van GSARA bewijst dat we deze kwestie serieus moeten nemen als we de gezondheid van jonge kinderen willen beschermen. Ouders moeten daarbij betrokken worden.

“Met levenslang leren als uitgangspunt, stimuleren onze bewustmakingscampagnes kritisch denken en het debat, roepen ze twijfels op, ontmaskeren ze voorgekauwde meningen en maken ze verandering mogelijk.” Dat schrijft de vzw GSARA op haar website.

Begeleiding is prioritair

Of dat nu een goede zaak is of niet, beeldschermen zijn nu eenmaal overal aanwezig in onze samenleving: op openbare plaatsen, in scholen en in het dagelijks leven van ouders. Alles wat digitaal is als slecht bestempelen is echter ook geen oplossing. Daarom zwengelt GSARA het debat aan door een aantal vragen te stellen: “Hoe, wanneer, waarom en met wie gebruiken onze kinderen schermen? Zijn die alomtegenwoordige toestellen de vijand of een potentiële bondgenoot van ouders?”  De campagne bevat onder andere video’s waarin ervaringsdeskundigen het hebben over de impact van schermen op kinderen, hun cognitieve ontwikkeling en sociale relaties en de risico’s ervan voor hun geestelijke en lichamelijke gezondheid.

→ Meer informatie over de campagne (in het Frans):
Adultes connectés, enfants protégés (website GSARA) – justine.esser@gsara.be of 02 250 13 29

↓ Video in het Frans over de alomtegenwoordigheid van schermen in onze samenleving, door Média Animation vzw en het Office de la Naissance et de l’Enfance (ONE) ↓

GSARA

De vzw GSARA werd opgericht in 1976, tegelijk met de opkomst van video in België, en is een platform voor alles in verband met de audiovisuele wereld. De belangrijkste doelstelling van de vereniging is enerzijds aanzetten tot kritisch nadenken over en stilstaan bij beeld en geluid en, anderzijds, creativiteit stimuleren. Ze ondersteunt onder andere de productie en promotie van documentairefilms en werkt als audiovisuele partner mee aan projecten. Daarnaast is GSARA erkend door het Waalse Gewest als CISP-DEFI (centrum voor socioprofessionele inschakeling). In het kader daarvan organiseert ze een opleidingsprogramma in Luik en La Louvière. De vzw is in de Federatie Wallonië-Brussel ook erkend als organisatie voor permanente opleiding.

→ Lees meer over de vzw: Franstalige website van GSARA

In de toekomst zouden verloskundigen bepaalde vaccins mogen toedienen aan jonge kinderen. Deze maatregelen, een voorstel van minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke, werd onlangs goedgekeurd door de ministerraad.Deze maatregel heeft als doel de rol van verloskundigen te versterken en gezinnen meer ondersteuning te bieden. De tekst werd voor advies aan de Raad van State voorgelegd.

De maatregel bepaalt dat het enkel om specifieke vaccinaties zal gaan – volgens het officiële vaccinatieschema en in de juiste zorgomgeving – en dat ze alleen geldt voor verloskundigen die na 1 januari 2018 zijn afgestudeerd  De verloskundigen moeten namelijk de juiste opleiding en vaardigheden hebben om dit soort medische procedures uit te voeren.

Vaccinatie onder voorwaarden

Het wetsontwerp legt vast onder welke voorwaarden verloskundigen vaccinaties mogen toedienen, met als doel de zorgkwaliteit en de veiligheid van de patiënt te waarborgen. In de tekst staan ook deze belangrijke punten:

• de lijst van de betrokken vaccins;
• de verplichte registratie van de vaccinatie;
• de na te leven voorwaarden (het vaccinatieschema volgen, zorgomgeving, enz.);
• de vaardigheden en kwalificaties die nodig zijn om te mogen vaccineren.

→ Lees het ontwerp van koninklijk besluit.

Het beroep van verloskundige

Oorspronkelijk waren verloskundigen personen die kennis over vrouwen hadden vergaard. Ze hielpen en ondersteunden vrouwen tijdens bevallingen. Vandaag is het een erkend beroep, hoewel het volgens sommigen nog aan erkenning ontbreekt. Verloskundigen volgen een vierjarige opleiding met theorie en praktijk om zich voor te bereiden op het mooiste beroep ter wereld, volgens sommigen. Die verworven kennis wordt aangevuld met menselijke kwaliteiten zoals geduld, empathie, luistervaardigheid, welwillendheid, teamgeest, aanpassingsvermogen, besluitvorming, observatie en veelzijdigheid. Koppels die een kind verwachten begeleiden en mama’s tijdens de verschillende fasen van het moederschap opvolgen behoren tot de bekendste taken van een verloskundige. Verloskundigen werken in verschillende omgevingen, zoals kraamafdelingen, afdelingen voor hoogrisicozwangerschappen, bij patiënten thuis, in centra voor gezinsplanning, in medische huizen of zelfs voor hulporganisaties. Ze werken als zelfstandige of in loondienst en hebben vaak een wisselend uurrooster (met nacht- en weekendwerk). Het is dus een job die veel zelfopoffering vraagt.

“Vaccinatie beschermt niet alleen het gevaccineerde kind, het beschermt ook anderen, vooral de meest kwetsbaren onder ons.” Sophie Fafchamps, voorzitter van de gemeenteraad – volksvertegenwoordiger in het parlement van de FWB en het Waals parlement.

Het belang van vaccinatie

Je laten vaccineren zorgt vooral voor een betere levenskwaliteit en een lager sterftecijfer. Maar in de praktijk is het niet altijd zo eenvoudig. Bepaalde factoren kunnen immers een drempel vormen in de keuze of de mogelijkheid om zich te laten vaccineren, afhankelijk van de lokale sociaaleconomische situatie. In sommige Afrikaanse en Aziatische landen komen bepaalde ziekten met een lage vaccinatiegraad nog steeds veel voor, zoals polio(myelitis) of difterie. Je laten vaccineren betekent ook jezelf beschermen tegen een aantal ziekten waarvan de complicaties ernstig en zelfs dodelijk kunnen zijn, en zo voorkomen dat gevaarlijke ziekten opnieuw de kop opsteken. Dankzij het gebruik van vaccins kunnen we voorkomen dat we zeer besmettelijke ziektes ontwikkelen zoals de mazelen en griep, en zo het risico op besmetting van andere mensen verkleinen. Het Observatorium voor Gezondheid en Welzijn, de onderzoeksdienst van Vivalis (waarvan Born in Brussels deel is), deelde onlangs zijn gezondheidsindicatoren. Die gezondheidsindicatoren verschijnen om de vijf jaar en belichten de uitdagingen voor de volksgezondheid in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Een van de vele bevindingen is dat preventie (waaronder vaccinatie) het ziekte- en sterftecijfer van onze bevolking door overdraagbare ziekten kan verlagen.

→ Op de website www.vaccination-info.be staat alle nuttige informatie voor gezinnen (in het Frans).

→ Sinds kort is er ook een versie van deze site die uitsluitend bedoeld is voor professionals (in het Frans).