Ter gelegenheid van Wereld Meningitis Dag op 5 oktober bracht de Belgian Academy of Paediatrics (BAoP) op 2 oktober beleidsmakers, experts en getuigen samen om het publiek bewust te maken van die ziekte en te benadrukken dat België dringend het actieplan “Defeating Meningitis by 2030” van de WGO moet uitvoeren.

Meningokokken veroorzaken een zeldzame infectieziekte die ernstige of zelfs dodelijke gevolgen kan hebben bij zuigelingen en jonge kinderen. De infectie kan leiden tot bacteriële meningitis en septikemie (bloed­ver­gif­ti­ging), die een aanzienlijke impact hebben op de patiënten en hun families. De gevolgen kunnen dramatisch zijn. “Elk geval is er één te veel”, zegt de BAoP op zijn.

Meningitis of hersenvliesontsteking is een erg gevaarlijke ziekte, en dan vooral voor kinderen. Om tragedies te voorkomen zijn preventie door vaccinatie en verhoogde waakzaamheid bij de eerste symptomen essentieel. Wereld Meningitis Dag en het initiatief “Defeating Meningitis by 2030” van de Wereldgezondheidsorganisatie (WGO) benadrukken dat er dringend actie moet worden ondernomen om onze kinderen te beschermen en uiteindelijk voorgoed komaf te maken met deze bedreiging. Dat initiatief van de WGO bestaat nu al enkele jaren en beoogt het aantal gevallen van bacteriële meningitis met 50% te verminderen en het aantal sterftes en de gevolgen van de ziekte drastisch terug te dringen. De bijeenkomst op 2 oktober, die het team van Born in Brussels bijwoonde, diende om de balans op te maken van de bestaande initiatieven en bij te dragen aan de strijd.

Bijzonder gevaarlijke ziekte voor zuigelingen

Elk jaar lopen tientallen kinderen in België een hersenvliesontsteking op. Die ontsteking van het vlies rond de hersenen en het ruggenmerg kan worden veroorzaakt door een virus of een bacterie. Bacteriële meningitis is zeldzamer maar ernstiger. Die vorm kan onomkeerbare complicaties veroorzaken zoals doofheid en neurologische stoornissen. In de meest ernstige gevallen kan een bacteriële hersenvliesontsteking zelfs tot de dood leiden in amper 24 uur. Vooral kinderen jonger dan vijf jaar zijn bijzonder kwetsbaar voor deze ziekte. Hun immuunsysteem is namelijk nog niet volledig ontwikkeld, waardoor ze vatbaarder zijn voor ernstige ontstekingen. Bovendien hebben zuigelingen soms atypische symptomen, zoals extreme prikkelbaarheid, minder eetlust of een uitpuilende fontanel, wat de diagnose kan bemoeilijken.

Hoogtepunten van de conferentie

• Standpunt van de BAoP over het gezondheidsbeleid en de rechtvaardigheid in België – prof. dr. Ann De Guchtenaere (UZ Gent – BAoP)

Deze eerste toespraak herinnerde ons eraan dat de kinderrechten altijd de basis moeten zijn. We moeten vechten voor rechtvaardigheid voor alle kinderen, ongeacht hun sociale afkomst. Bepaalde vaccins tegen meningitis worden immers niet terugbetaald, waardoor alleen bemiddelde gezinnen er toegang toe hebben. Dat moet veranderen. België noch Nederland hebben de B-stam van meningitis opgenomen in hun vaccinatieschema, wat absurd is als je bedenkt dat kinderen eraan kunnen overlijden. Politici moeten eindelijk werk maken van de terugbetaling.

→ Lees de aanbevelingen van de BAoP over dit thema.

• Actieplan van de WGO “Defeating Meningitis by 2030”: een wereldwijde verbintenis voor meer rechtvaardigheid – prof. dr. Marc Van Ranst (UZ Leuven)

Marc Van Ranst gaf vervolgens een korte inleiding tot het plan van de WGO om meningitis tegen 2030 uit te roeien en ongelijkheden te verminderen. Iedereen zou evenveel kansen moeten krijgen om een gezond leven te leiden, maar dat is niet zo. Een onderzoek toont aan dat de situatie in België kritiek is en niet goed evolueert. We zijn al halverwege het traject van het actieplan van de WGO, maar er is nog een lange weg te gaan, zowel op het gebied van vaccinatie als van preventie. De armste gemeenschappen hebben immers geen toegang tot bepaalde vaccins omdat ze te duur zijn.

• Focus op meningitis: perspectief op onderzoek en gegevens – prof. Stefanie Desmet (KU Leuven) en prof. dr. Wesley Mattheus (Sciensano): epidemiologie van pneumokokken in België

Daarna gaven twee epidemiologen een meer medische presentatie over de verschillende types pneumokokken en meningokokken. Ze stelden vast dat de gevallen sinds 2024 zijn toegenomen, terwijl ze ervoor, sinds 2014, gestaag waren gedaald. Er zijn dus meer terugbetaalde vaccins nodig (vooral voor de B-stam) om het aantal gevallen bij kinderen met 40% te verminderen.

• Focus op bloedvergiftiging – prof. dr. Erika Vlieghe (UZ Antwerpen)

Erika Vlieghe legde op haar beurt het verband tussen bloedvergiftiging en hersenvliesontsteking uit. In feite is een hersenvliesontsteking een bijzondere vorm van bloedvergiftiging die de hersenen aantast. Als de hersenen geen controle meer hebben over de organen, is intensieve zorg nodig. Helaas haalt een groot deel van de patiënten het niet. Zij die het geluk hebben het te overleven, moeten inboeten aan levenskwaliteit, vooral kinderen. Naast die menselijke tol zijn er ook aanzienlijke financiële kosten voor de staat. Reden te meer voor politici om er alles aan te doen om die ziekte, die vooral gevaarlijk is voor jonge kinderen en zwangere vrouwen, in te dammen.

• Standpunt van de Hoge Gezondheidsraad – prof. David Tuerlinckx (CHU UCL Namur – covoorzitter permanente werkgroep Vaccinatie van de Hoge Gezondheidsraad

Het standpunt van de Hoge Gezondheidsraad is duidelijk: het vaccinatieschema moet dringend gewijzigd worden. Het vaccin tegen meningokokken B moet absoluut worden opgenomen en terugbetaald. Meer dan 30% van de jongeren is drager van het virus en sommigen zullen het onvermijdelijk doorgeven, tenzij ze gevaccineerd zijn. Het belang van vaccinatie kan dus niet worden onderschat.

De Hoge Gezondheidsraad beveelt drie punten met klem aan:

– de C-, W- en Y-stammen opnemen in het verplichte vaccinatieschema voor jongeren;

– het meningokokken-B-vaccin eindelijk terugbetalen voor kinderen en tieners;

– alle vaccins automatisch terugbetalen voor hoogrisicopersonen.

• Getuigenissen van patiënten – Sepsibel vzw, de vzw ARTHUR forever en de ouders van Maurice

Een van de drie getuigenissen kwam van de ouders van Arthur, die helaas nog voor zijn eerste verjaardag is overleden.

Arthur was een heel vrolijk en gulzig kind. Toen hij negen maanden oud was, kreeg hij plots koorts en begon hij over te geven. Zijn ouders raadpleegden de kinderarts, die de diagnose gastro-enteritis stelde. Maar zijn toestand verslechterde en de volgende dag gingen ze met hem naar de spoedafdeling, waar de artsen meningitis vaststelden. Dat was een grote schok. Twee dagen later stierf Arthur. Die dramatische gebeurtenis voelt voor hen heel oneerlijk en onnatuurlijk aan. Nu, jaren later, ervaren ze nog elke dag die pijn. Die torsen ze voor de rest van hun leven met zich mee. Drie jaar geleden kwam zijn broer James in hun leven en vonden ze een beetje geluk terug, maar het blijft ontzettend moeilijk. Ze richtten de vzw ARTHUR forever op en steunen op die manier pediatrisch onderzoek, Les Docteurs Zinzins, Mes Mains Pour Toi en andere initiatieven voor zieke kinderen. De ouders van Arthur betreuren dat we niet vaak genoeg over meningitis praten en vinden het niet normaal dat sommige dure vaccins niet worden terugbetaald.

→ Voor meer informatie over de bijeenkomst of over de BAoP kan je mailen naar info@baop.be of een kijkje nemen op www.baop.be.

In de Verenigde Staten en Canada bezingen sommige ouders de lof van een dieet voor kinderen dat uitsluitend uit vlees bestaat. Zo waren onlangs in verschillende virale video’s zuigelingen te zien die op bacon kauwen of op een runderribstuk sabbelen. Specialisten zijn het er echter over eens dat dit gebruik niet alleen gevaarlijk is, maar ook tot ernstige gebreken kan leiden.

Sinds enkele maanden bulken de sociale media van een nieuw soort ongewone, controversiële video’s. Daarin zijn baby’s, sommige amper twaalf maanden oud, te zien die geen traditionele groentepapjes krijgen. In plaats daarvan krijgen ze van hun ouders geklopte eidooiers, verkruimelde lever, beenmerg of zelfs biefstuk of runderribstuk te eten. The Wall Street Journal bracht als eerste verslag uit over dit fenomeen. De zogeheten “carnivore babies” krijgen dit dieet voorgeschoteld door volwassen ouders die zelf verknocht zijn aan een vleesrijk eetpatroon.

Ouders overtuigd van de weldaden

Volgens ouders die deze praktijken promoten, zijn de voordelen legio: betere slaap, een vlottere spijsvertering, een kalme gemoedsgesteldheid, een snellere ontwikkeling, enz. Sommige van hen beweren zelfs dat hun baby nog nooit een arts nodig heeft gehad en geen allergieën heeft ontwikkeld. Zulke getuigenissen klinken als muziek in de oren van een deel van het conservatieve Amerikaanse electoraat, in die mate zelfs dat Fox News bereid is een platform te bieden voor deze trend.

Ernstige gebreken in het verschiet

Specialisten op het vlak van kindervoeding trekken echter aan de alarmbel.

“Een voedingspatroon dat rijk is aan vlees is niet genoeg om te voorzien in de voedingsbehoeften van een pasgeborene”, klinkt het bij Mark Corkins, directeur pediatrische gastro-enterologie aan de Universiteit van Tennessee.

Volgens Harvard Health Publishing en Healthychildren.org loopt een kind dat geen fruit, groenten, granen en peulvruchten krijgt het risico een tekort aan vezels, vitaminen en essentiële mineralen te ontwikkelen. Op de lange termijn kan dit leiden tot nier-, lever- en botaandoeningen.

Besmettingsrisico’s van rauw vlees

Naast die gebreken is er nog een rechtstreeks gevaar: dat van bacteriën en parasieten. Rauwe eieren en vleestartaar kunnen salmonella, E. coli of lintwormen bevatten. Dergelijke besmettingen zijn bijzonder riskant voor een lichaam in volle ontwikkeling. Voedingsdeskundigen wijzen erop dat eiwitrijke diëten al controversieel zijn voor volwassenen, en wel zeker voor baby’s. Dit dieet is meer dan zomaar een trend; het kan blijvende gevolgen hebben voor de gezondheid van je kinderen.

Elke winter is bronchiolitis een van de belangrijkste oorzaken van ziekenhuisopnames bij baby’s. Om de zwaarste vormen van deze luchtweginfectie te voorkomen, lanceren het Kinderziekenhuis Koningin Fabiola (HUDERF) en het Erasme Ziekenhuis, samen verenigd in het Academisch Ziekenhuis Brussel (H.U.B.), een beschermingscampagne voor baby’s. Daarbij wordt gebruikgemaakt van monoklonale antilichamen (Beyfortus®), een preventieve oplossing die onmiddellijke bescherming biedt. 

{Persbericht van H.U.B}

De campagne loopt van 1 september tot 31 oktober 2025. Ze richt zich tot kinderen die geboren zijn tussen 19 februari en 30 september 2025, zodat ze vóór of bij de start van het RSV-seizoen beschermd zijn. Ouders kunnen nu al een afspraak maken voor de speciaal georganiseerde pediatrische consultaties in beide ziekenhuizen.

“Elke winter zien we op de spoed baby’s met bronchiolitis, soms met ernstige ademhalingsproblemen waarvoor intensieve zorgen nodig zijn. Immunisatie voorkomt veel opnames en helpt de zwaarste gevallen vermijden, door baby’s tijdig te beschermen,” zegt dr. Françoise Vermeulen, diensthoofd pediatrie van het H.U.B. 

Preventie afgestemd op leeftijd en gezondheid

Immunisatie met monoklonale antilichamen werkt anders dan een klassiek vaccin: het stimuleert het afweersysteem niet, maar levert rechtstreeks de antilichamen die het kind beschermen. Een studie gepubliceerd in mei 2025 in The Lancet Child & Adolescent Health bevestigde de doeltreffendheid, met een gemiddelde daling van 83% van het hospitalisatierisico bij kinderen jonger dan één jaar.

De toediening van Beyfortus® (nirsevimab) gebeurt via één intramusculaire injectie. Deze wordt toegediend:

Twee opties voor baby’s die nog geboren moeten worden

Voor kinderen die geboren worden tussen 1 september 2025 en 31 januari 2026 zijn er twee preventieve mogelijkheden:

In de praktijk volstaat één van beide opties om het kind goed te beschermen. Voor baby’s die vanaf 1 februari 2026 geboren worden tot het einde van het RSV-seizoen, blijft de aanbevolen strategie de toediening van monoklonale antilichamen in de kraamkliniek.

Een vaak voorkomende, soms ernstige ziekte

Bronchiolitis treft elk jaar duizenden baby’s in België. Meestal verloopt de ziekte mild, maar ze verspreidt zich gemakkelijk via hoest- en niesdruppeltjes. Bij de jongste kinderen kan dit leiden tot ernstige ademhalingsproblemen waarvoor een ziekenhuisopname nodig is.

Toegankelijkheid en terugbetaling

Dankzij de steun van het RIZIV wordt deze immunisatie bijna volledig terugbetaald: enkel het remgeld blijft ten laste van de families.

Elk jaar, eind augustus voor kinderen in een Franstalige school en begin september voor kinderen in een Nederlandstalige school, breekt voor Brusselse kinderen een belangrijke stap in hun leven aan: de eerste keer naar de instapklas (vanaf 2,5 jaar) of de eerste kleuterklas (op 3 jaar). Een spannend en emotioneel moment, voor zowel kind als ouder.

Op de website van Born in Brussels zijn verschillende pagina’s gewijd aan deze belangrijke mijlpaal voor de allerkleinsten:

→ Naar de kleuterschool

→ Naar de kleuterschool in het buitengewoon onderwijs

Bereid het schooljaar voor … in alle rust

Het Franstalige Office de la Naissance et de l’Enfance (ONE) wijst erop dat deze overgang een grote aanpassing voor het kind inhoudt:

• afstand nemen van de kinderopvang of zijn gezin;
• nieuwe plaatsen ontdekken, zoals het klaslokaal, de refter, de speelplaats of de naschoolse opvang;
• nieuwe regels volgen;
• zich aanpassen aan andere ritmes;
• nieuwe mensen ontmoeten (volwassenen en kinderen);
• leren omgaan met anderen in een grotere groep.

Het is een verrijkende verandering voor het kind, maar wel een die onzekerheid met zich mee kan brengen. Daarom is het belangrijk om het kind zo goed mogelijk te begeleiden. Het is ook belangrijk om het kind stapsgewijs voor te bereiden, door de school vóór het begin van het schooljaar te bezoeken, kennis te maken met de leerkracht en naschoolse begeleiders, positief over de school te praten, vriendjes, neefjes of nichtjes en buren te noemen die al naar school gaan, samen kinderboeken te lezen over de start van een nieuw schooljaar, enz.

Schoolkalenders per onderwijstaal

In Brussel bestaan er twee verschillende schoolkalenders.

• Aan Franstalige kant (Federatie Wallonië-Brussel) werd de kalender in 2022 gewijzigd: de zomervakantie werd teruggebracht tot zeven weken, met meer rustperiodes in de loop van het jaar.
• Aan Nederlandstalige kant bleef de schoolkalender ongewijzigd.

Dit betekent dat de startdatum van het nieuwe schooljaar en de vakantieperiodes verschillen naargelang het gekozen netwerk. Het is belangrijk om dit in het achterhoofd te houden, zeker als je kinderen naar verschillende scholen gaan.

→ Naar de gemengde kalender van La Ligue des familles (in het Frans)

Aanwezige ouders zijn goud waard

ONE moedigt ouders aan om er zeker de eerste dagen te zijn voor je kind om een gevoel van veiligheid te bieden. Dit houdt in:

• langer aanwezig blijven, indien mogelijk;
• geduld en begrip tonen voor de vermoeidheid en emoties van je kind;
• de gezinsorganisatie tijdelijk aanpassen.

Laagdrempelige start in Brusselse scholen

Veel scholen organiseren laagdrempelige activiteiten aan het begin van het schooljaar: voorstellingscirkels, groepsspelletjes, ontdekking van het gebouw en soms zelfs flexibelere uurroosters in de instapklas. Ondanks de tranen en vermoeidheid vormt de start op de kleuterschool een belangrijke stap voor de kinderen. Ze ontwikkelen er nieuwe vaardigheden, leren er een plek te vinden in een groep en ontdekken andere manieren van denken en spelen.

De prachtige Spaanse film Sorda is sinds half augustus in de bioscoop te zien. We maken kennis met een dolverliefd koppel dat misschien heel gewoon lijkt, tot we begrijpen dat de man horend is en de vrouw doof. Doordat hij gebarentaal heeft geleerd, is communicatie geen probleem. Maar wanneer ze een kindje verwachten, wordt alles op zijn kop gezet. Zal hun baby dezelfde handicap hebben als zijn mama? 

We zien steeds vaker films over mensen met een handicap, en maar goed ook. Het overheersende beeld van een normatieve en uniforme samenleving stemt immers niet overeen met de werkelijkheid, omdat het minderheden uitsluit. Gelukkig brengen steeds meer films, series en boeken daar verandering in. De regisseur van de film Sorda brengt een weinig besproken onderwerp in beeld: een kinderwens hebben en ouder worden wanneer je een handicap hebt.

→ Kinderwens en beperking van een ouder

Een overweldigende zintuiglijke onderdompeling

Vanaf de allereerste scènes verdwijnt het geluid in de film: het kabbelen van het water, het blaffen van een hond en het ruisen van de wind verdwijnen doelbewust. Dankzij die radicale stilte (die aan het einde nog intenser wordt) ervaren we de wereld zoals het hoofdpersonage Ángela. Zij wordt vertolkt door Miriam Garlo, de eerste dove actrice die de hoofdrol speelt in een Spaanse film. De wegdeemsterende klanken zijn meer dan een verteltechniek. De zintuiglijke onderdompeling nodigt ons uit om een onzichtbare handicap te begrijpen en te ervaren hoe doofheid de interactie met de wereld vormgeeft.

Ouderschap en handicap staan centraal

Sorda gaat evenwel niet alleen over de handicap van Ángela, maar onderzoekt ook haar angsten en twijfels die het moederschap met zich meebrengen. Hoe ga je om met de angst dat je niet alle eigenschappen van de geluidswereld aan je kind kan doorgeven en hoe beïnvloedt die vrees de band met je kind? Hoe blijf je als koppel in balans wanneer je referentiepunten beginnen te wankelen? Héctor, de partner van Ángela, wordt gespeeld door Álvaro Cervantes. Hij leerde  speciaal voor deze rol gebarentaal en belichaamt die kwetsbare dialoog tussen twee werelden: de dove en de horende. De film toont op een treffende manier de spanningen en misverstanden die samengaan met het ouderschap waarbij ook een handicap meespeelt, maar ook de tederheid.

Een intiem verhaal, geïnspireerd door het echte leven

Dat Sorda zo waarheidsgetrouw is, hoeft niet te verbazen. Regisseur Eva Libertad putte immers inspiratie uit haar persoonlijke leven. De hoofdrolspeelster Miriam Garlo is namelijk haar zus. Het script is gebaseerd op hun gesprekken. Hoewel het levensechte verhaal steunt op persoonlijke ervaringen, is de film niet autobiografisch. Die authenticiteit geeft de film een zeldzame kracht die fictie overstijgt en in de buurt komt van een gevoelige documentaire.