Zwangerschapshypnose, ook bekend als HypnoBirthing, is een methode voor geestelijk welzijn die een aanvulling vormt op de traditionele geneeskunde en je voorbereidt op je bevalling. Hoewel de meeste mensen de methode nog niet kennen, wordt ze al meer dan twintig jaar gebruikt door professionals uit de sector, verenigingen en bepaalde Brusselse ziekenhuizen. Zwangerschapshypnose is toegankelijk voor alle zwangere vrouwen en bevordert de lichamelijke en geestelijke ontspanning. Zo kunnen toekomstige mama’s hun zwangerschap in alle rust beleven en positiever naar hun bevalling uitkijken.

Zwangerschapshypnose (of HypnoBirthing) is gebaseerd op het boek Childbirth Without Fear (vertaald als Moeder worden zonder vrees) van de Britse verloskundige Grantly Dick Read. De methode omvat meerdere aspecten: visualisaties, positieve suggesties en metaforen die een beroep doen op het onbewuste of de verbeelding van aanstaande ouders. HypnoBirthing is natuurlijk en risicovrij. De methode ondersteunt toekomstige mama’s tijdens hun zwangerschap tot aan de geboorte van hun kind, en past zich altijd aan hun beider behoeften aan.

“Kijk naar je buik. Je baby wordt voortdurend gewiegd door je ademhaling. Met elke in- en uitademing. Dag en nacht, of je er nu bij stilstaat of niet, zwelt je buik en krimpt hij weer. Je baby wordt gedragen door je adem, door het leven.” Gina Scarito van de vzw Yoga Graciosa.

Hoe werkt zwangerschapshypnose?

HypnoBirthing wordt over het algemeen beoefend vanaf de vierde maand van de zwangerschap. Er zijn vijf sessies die elk een bepaald thema behandelen. HypnoBirthing is geen psychoanalyse, maar stimuleert de innerlijke communicatie tussen mama en baby. Verder stelt de methode mama’s in staat om hun eigen denkbeeldige wereld te creëren dankzij visualisaties, waarbij vertrouwen, kracht en het kunnen centraal staan. Ze helpt ook de ratio wat los te laten. Tijdens de bevalling verandert de bewustzijnstoestand van de mama door hormonen, waardoor ze rustiger is en de geboorte van haar kind beter aankan.

Talrijke voordelen

Zoals de website van Polikliniek Lothier vermeldt, heeft zwangerschapshypnose duidelijke voordelen voor zowel mama’s als co-ouders, bijvoorbeeld:

• Minder stress en angst: de zwangerschap kan een emotionele periode zijn die soms gepaard gaat met angst en zorgen. Zwangerschapshypnose helpt je om diep te ontspannen, je geest te kalmeren en je emoties beter te beheersen.

• Minder pijn tijdens de bevalling: door je te richten op positieve gedachten en je mentaal voor te bereiden, kan je je pijnperceptie verminderen en je bevalling rustiger tegemoet gaan.

•  Een meer natuurlijke bevalling: als we ontspannen zijn, functioneert ons lichaam beter en kan een bevalling sneller verlopen.

• De band met je baby versterken: dankzij visualisaties en ontspanningstechnieken kan je de band met je baby nog versterken. Dat kan je ook helpen om je emotioneel voor te bereiden op de geboorte en de eerste momenten van jullie leven samen.

Waar kan ik terecht?

Je kan zwangerschapshypnose op verschillende locaties in Brussel ontdekken. Dit zijn een paar voorbeelden:

→ Polikliniek Lothier (Erasmusziekenhuis): een vrijdagochtend per maand, van 9 tot 10 uur, op afspraak op +32 (0)2 221 87 84 (informatie alleen in het Frans)

→ Universitaire ziekenhuizen Saint-Luc: hypnose-prenatale@saintluc.uclouvain.be of 02 764 18 18 (informatie alleen in het Frans)

→ Périmouv: Prenatale hypnose – Périmouv’ Santé (informatie alleen in het Frans)

→ Yoga Graciosa: in Ruisbroek (dicht bij Ukkel en Vorst) of online via Zoom, 0483 04 60 68 (informatie alleen in het Frans)

Bijna 500.000 mensen of 2 tot 8% van de Belgische bevolking lopen jaarlijks seizoensgriep op. Toch liet slechts 14,8% van de zwangere vrouwen zich vorig jaar vaccineren. Om een epidemische piek te voorkomen heeft de Hoge Gezondheidsraad een advies gepubliceerd. Dat is nuttig voor de huisartsenvereniging en spoort mensen die risico lopen op complicaties aan zich te laten vaccineren. Vivalis, waar Born in Brussels deel van uitmaakt, helpt die boodschap te verspreiden met zijn preventiecampagne. Die spoort de meest kwetsbaren (zwangere vrouwen, kinderen met een chronische ziekte, ouderen, enz.) aan om zichzelf te beschermen, wat nu kan met een vaccin dat zonder voorschrift verkrijgbaar is bij de apotheek.

Griep of influenza is een infectieziekte die gepaard gaat met een combinatie van meerdere symptomen zoals koorts, droge hoest, rillingen, verminderde eetlust, spierpijn en misselijkheid. Over het algemeen is de ziekte niet ernstig, maar ze kan complicaties veroorzaken bij mensen die risico lopen en toch gevaarlijk zijn. Daarom is het belangrijk om die personen en hun familie eraan te herinneren dat het vaccin hen kan beschermen.

We denken bijvoorbeeld aan mensen van 65 jaar en ouder, want ook al klinkt dat jong, het is statistisch bewezen dat we vanaf die leeftijd een groter risico hebben op complicaties als we griep krijgen. Reken daarbij iedereen met een chronische ziekte, zoals hart- of longaandoeningen, ernstige astma of diabetes, maar ook zwangere vrouwen, ongeacht het stadium van hun zwangerschap. Bovendien vragen we wie samenwoont met een kwetsbare persoon zich eveneens te laten vaccineren, net als professionals in de gezondheidszorg.”Dat verduidelijkte Nathalie Noël, leidend ambtenaar van Vivalis, in een interview aan BX1.

Het griepvaccin

Sciensano licht op zijn website toe dat verschillende soorten virussen seizoensgriep veroorzaken: A-virussen, die een pandemie kunnen veroorzaken en zowel mensen als dieren treffen, B-virussen, die alleen bij mensen voorkomen, en C-virussen, die veel zeldzamer zijn en slechts milde symptomen veroorzaken. Vooral de A- en B-virussen circuleren dus en die worden regelmatig opgevolgd door gezondheidsinstanties zoals de WGO, het CDC, Sciensano en het ECDC om griepepidemieën te voorkomen. Momenteel zijn er vier soorten quadrivalente vaccins die antistoffen bevatten tegen A- en B-virussen. Hoewel die virussen voortdurend muteren, versterken die vaccins het immuunsysteem door het bloot te stellen aan een verzwakte vorm van het virus, waardoor het zich later kan verdedigen.

→ Ontdek de campagne van Vivalis tegen seizoensgriep

Waar en hoe kan je je laten vaccineren?

Zoals elk jaar beveelt de Hoge Gezondheidsraad aan om zich vanaf oktober te laten vaccineren tegen griep. Dat is nodig als we een epidemische piek willen voorkomen, want het duurt even voordat het vaccin effect heeft. Pas na 10 tot 15 dagen heeft ons lichaam immuniteit ontwikkeld tegen influenza. Sommige mensen kunnen gedurende een of twee dagen bijwerkingen ervaren zoals spierpijn, koorts, roodheid of zwelling op de plaats van de injectie. Om beschermd te zijn tegen seizoensgriep volstaat meestal een vaccindosis, die idealiter elk jaar wordt herhaald omdat het virus evolueert. Gelukkig wordt ook de behandeling ertegen voortdurend bijgewerkt. Voortaan kan je zonder voorschrift een vaccin bestellen bij een apotheek. Daarna hoef je alleen maar een afspraak te maken bij je huisarts of een apotheek waar je je kan laten vaccineren.

Voorkomen is beter dan genezen

Griepvirussen verspreiden zich snel via de luchtwegen. Bovendien overleven ze een tijd op de handen van besmette personen. Pas daarom deze hygiënemaatregelen toe:

• Vermijd nauw contact met zieke personen.
• Was je handen regelmatig, zeker als je moet niezen.
• Nies in een papieren zakdoek of in de holte van je elleboog.
• Draag een mondmasker op drukbezochte plaatsen (openbaar vervoer, enz.).
• Blijf thuis als je ziek bent om verdere verspreiding te voorkomen.

Samuel Walheer

Onlangs heeft een groep papa’s in Londen poppen in draagdoeken bevestigd aan standbeelden van bekende figuren. De groep draagt de naam “The Dad Shift” en werd opgericht om meer en beter betaald vaderschapsverlof te eisen. Deze symbolische actie is erg waardevol. In België is de situatie niet veel beter voor (toekomstige) papa’s die hun baby willen verwelkomen en hun partner willen steunen tijdens dit nieuwe avontuur. Het debat is dus weer geopend!

Volgens een recente studie die de Britse krant The Guardian publiceerde, is het Britse systeem voor vaderschapsverlof een van de slechtste in heel Europa. Daardoor maakt een op de drie vaders geen gebruik van zijn vaderschapsverlof uit angst voor financiële problemen. In België stijgt het aantal vaders dat geboorteverlof opneemt de laatste jaren volgens cijfers van het RIZIV (Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering) en het RSVZ (Rijksinstituut voor de Sociale Verzekeringen der Zelfstandigen).

We wilden dat het er ietwat provocerend uitzag. Bekende vrouwen krijgen vaak vragen over hun leven als echtgenote, moeder en dochter, maar bekende mannen worden niet vaak gevraagd om dat deel van hun leven te delen. We wilden de aandacht vestigen op hun rol als vader en meer in het algemeen oproepen om ouders beter te ondersteunen wanneer hun baby geboren wordt“, vertelde George Gabriel, een van de oprichters van The Dad Shift, aan de krant The Guardian.

The Dad Shift

In het Verenigd Koninkrijk krijgen mannen bij de geboorte van een kind momenteel slechts twee weken vaderschapsverlof. The Dad Shift werd enerzijds opgericht om een verlenging van dat verlof te vragen. Anderzijds om de aandacht te vestigen op het belang van een goede band tussen vaders en hun kinderen en zo de gelijkheid tussen beide ouders te bevorderen. Met de actie wilden ze dus de aandacht trekken van het grote publiek, en in het bijzonder van jonge papa’s. Parallel met deze sterke campagne werden er ook krachtige boodschappen gericht aan de Britse regering. In een open brief aan premier Keir Starmer stond bijvoorbeeld het volgende: “U zei dat u een afstandelijke relatie had met uw vader, maar dat hij tegelijkertijd heeft bijgedragen aan wat voor vader u nu zelf geworden bent. We vragen uw hulp om hele generaties vaders te helpen die kloof te overbruggen, om vaders de tijd te geven die ze nodig hebben om met hun kinderen door te brengen en om te bepalen wat voor vader ze willen worden.”

→ The Dad Shift

Hoe zit het in België?

Sinds januari 2023 is het vaderschaps- en co-ouderschapsverlof in België uitgebreid van drie naar vier weken. Een duidelijke evolutie die bijna twintig jaar op zich heeft laten wachten. Maar het idee om het verlof uit te breiden of zelfs te verplichten speelde al langer. We weten allemaal dat het essentieel is dat papa’s aanwezig zijn, vooral tijdens de eerste weken, om de mama’s zo goed mogelijk te ondersteunen bij de uitdagingen die de komst van een baby met zich meebrengt. Naar aanleiding van die beslissing merkte de Ligue des familles op dat het beleid duidelijk verbeterd was, maar de organisatie sloot geenszins het debat over een verdere uitbreiding. In juni 2023 publiceerde het team van Born in Brussels het artikel Un congé de paternité de 15 semaines : cinq partis y sont désormais favorables ! (artikel in het Frans). (bornin.brussels)

De rest van Europa

België is dus niet de slechtste leerling van de klas – in vergelijking met bv. Duitsland, waar het ouderschapsverlof gedeeld wordt – maar heeft nog een lange weg te gaan. In 26 van de 27 lidstaten van de Europese Unie is betaald vaderschapsverlof sinds 2022 een recht. De EU heeft het minimum vastgelegd op tien werkdagen en gemiddeld bedraagt het negentien dagen. In de praktijk stellen we vast dat sommige landen flexibeler zijn. Zo kunnen Spaanse papa’s profiteren van zestien weken vaderschapsverlof. In Noorwegen hebben vaders recht op tien weken verlof, in Nederland 42 dagen en Zweden is het meest vrijgevig, met 480 dagen betaald verlof. Niet alleen het aantal verlofdagen verschilt, maar ook de vergoeding. Polen en Estland betalen 100% van het loon, Bulgarije 78%, Denemarken 53% en het Verenigd Koninkrijk 20%. In een persbericht van 2023 stelde de Ligue des familles voor om het vaderschapsverlof vanaf 2024 elk jaar met twee weken te verlengen, tot het in 2029 vijftien weken bedraagt. Christophe Cocu, directeur-generaal van de Ligue des familles, zei: “Spanje heeft dat gedaan. Het vaderschapsverlof bedraagt daar nu zestien weken. Nog andere Europese landen hebben een grote voorsprong op ons, zoals Noorwegen (tien weken). Het is een realistisch voorstel, als de politieke wil er is.”

Naar verplicht vaderschapsverlof?

Sinds 2 augustus 2022 zijn de lidstaten van de Europese Unie verplicht om betaald vaderschapsverlof aan te bieden (richtlijn betreffende het evenwicht tussen werk en privéleven). In de praktijk verschilt de uitvoering van dat verlof, dat uitsluitend voorbehouden is voor de vader, of de co-ouder in landen waar co-ouderschap wordt erkend, van land tot land. In zijn persbericht stelde de Ligue des familles ook voor om het vaderschapsverlof te verplichten, zoals in Frankrijk (één week), Portugal (twintig dagen) en Spanje (zes weken). Directeur-generaal Christophe Cocu verduidelijkt: “We stellen voor om het volledige huidige vaderschapsverlof (vier weken) te verplichten. Wanneer het verlof vijftien weken bedraagt, willen we de eerste negen weken verplichten, net zoals voor moeders. Op die manier willen we dat vaders hun verlof kunnen opnemen zonder dat ze bang hoeven te zijn voor negatieve gevolgen op het werk en om de professionele ongelijkheden tussen mannen en vrouwen te verminderen. Ouders zijn duidelijk vragende partij, want 64% is een voorstander van verplicht vaderschapsverlof, en slechts 9% is ertegen.” 

Samuel Walheer

Voor ouders komt maar één ding op de eerste plaats: de gezondheid van hun kind. Hoewel vaccinatie al tientallen jaren bestaat – en  de terugkeer van bepaalde epidemieën voorkomt – aarzelen sommige ouders om hun kind te laten vaccineren. En het werd er niet beter op tijdens de coronaperiode. Zo is in Brussel het aantal gevallen van mazelen (291 sinds februari) en kinkhoest (718 sinds januari) sterk gestegen omdat er te veel kinderen niet worden gevaccineerd.  Deze cijfers staan haaks op de bewezen voordelen van vaccinatie, zoals UNICEF stelt: “In slechts vijftig jaar zijn we van een wereld waarin veel ouders vreesden voor de dood van hun kind geëvolueerd naar een wereld waarin elk kind, als het gevaccineerd is, een kans heeft om te overleven en zich te ontwikkelen”. 

Tijdens de Wereldvaccinatieweek in april, publiceerde het team van Born in Brussels een artikel met een zeer belangrijke boodschap: “Jezelf en anderen beschermen is onbetaalbaar!“. Onlangs deelden we nog een artikel met onze lezers: “Vanaf 1 oktober wordt een preventief geneesmiddel tegen bronchiolitis eindelijk terugbetaald“. Volgens de statistieken worden elk jaar nog steeds bijna 2.500 kinderen door deze virusziekte getroffen. Net als bij mazelen en kinkhoest is het uiterst belangrijk om je kind van jongs af aan te vaccineren om elke vorm van complicaties te voorkomen.

Een vaccinatie voor elke leeftijd

In België kun je je kind laten vaccineren door je kinderarts, huisarts of in het ziekenhuis. De meeste baby’s worden gecontroleerd via de consultaties van Kind en Gezin voor Nederlandstalige kinderen en het ONE  voor Franstalige kinderen. De diensten van deze twee organisaties zijn gratis voor kinderen. Bovendien zijn de meeste vaccinaties gratis tot je kind meerderjarig is (zie vaccinatiekalender). Voor sommige vaccins, zoals dat tegen de mazelen, is een tweede dosis nodig. Die dosis wordt dan met schriftelijke toestemming van de ouders op school toegediend door het CLB in Nederlandstalige scholen en door de PSE in Franstalige scholen. Tijdens medische consultaties van Kind en Gezin of ONE kunnen ouders al hun vragen over de voeding, ontwikkeling, verzorging, enz. van hun kind stellen en bespreken. Bovendien krijgen de ouders van het kind dat wordt opgevolgd een vaccinatieboekje. Daarin staat alles wat te maken heeft met de vaccinatie van het kind en zijn evolutie. Dit schriftelijk verslag is erg nuttig voor de opvolging van de vaccinaties, bijvoorbeeld als voor herhalingsvaccinaties.

Meer over vaccinaties, lees je in de brochure van het departement Zorg van de Vlaamse overheid: “Vaccineren? JIJ weet waarom.“.

→ Lees hier het document van ONE “À chaque âge sa vaccination” (enkel beschikbaar in het Frans).

→ En in de Vlaamse Gemeenschap : “Omdat je wil spelen met je kinderen, niet met hun gezondheid”

Mazelen

De mazelen is een zeer besmettelijke virale infectie die via de lucht wordt overgedragen. De meest voorkomende symptomen zijn koorts en rode vlekken op de huid. Kinderen jonger dan tien jaar lopen het meeste risico op deze infectie. Volgens de laatste onderzoeken loopt 30% van de besmette mensen risico op complicaties. Om de risico’s te beperken, hebben bepaalde mensen, zoals zwangere vrouwen, baby’s jonger dan twaalf maanden en mensen met een lage immuniteit of die nooit zijn gevaccineerd, meer bescherming nodig. Helaas kan er niet worden gevaccineerd tijdens de zwangerschap of voor de zesde levensmaand. Daarom moeten we de verspreiding van de ziekte voorkomen door ons op tijd te laten vaccineren.

De consultaties van Kind en Gezin en ONE worden gratis aangeboden aan alle kinderen tot zes jaar, ook aan kinderen die niet gedekt zijn door een ziekenfonds. Het vaccin is gratis bij de kinderartsen en dokters die deelnemen aan de vaccinatieprogramma’s van Kind en Gezin en ONE, maar de consultatie is  betalend. Ouders die zich tegen mazelen willen laten vaccineren, kunnen het vaccin gratis krijgen bij de deelnemende artsen.

→ Meer over de mazelen lees je in de brochure van Vivalis

Kinkhoest

Kinkhoest is een bacteriële infectie van de luchtwegen, die ook zeer besmettelijk is en via ademhalingsdruppeltjes wordt verspreid. Het meest voorkomende symptoom is een hevige, langdurige hoest die enkele weken kan aanhouden. Andere symptomen zijn ademhalingsproblemen en soms braken na hoesten. Daarnaast kan deze ziekte leiden tot complicaties zoals cyanose (blauwachtige verkleuring van de huid), stuiptrekkingen en longinfecties. Ten slotte kan kinkhoest andere ernstige ziekten veroorzaken bij mensen met een zwak immuunsysteem, chronische hart- of longaandoeningen of bij baby’s jonger dan zestien maanden. Vooral baby’s jonger dan zes maanden verdienen bijzondere aandacht. Vaccinatie tegen kinkhoest is gratis bij de consultaties van Kind en Gezin en ONE. Het vaccin is gratis bij de kinderartsen en dokters die deelnemen aan de vaccinatieprogramma’s, maar de consultatie is  betalend.

→ Meer over kinkhoest lees je in de brochure van Vivalis

Onze volksgezondheid verbeteren is de zaak van iedereen!

In België valt vaccinatie onder de bevoegdheid van de gemeenschappen en gewesten. De Hoge Gezondheidsraad (HGR) formuleert wetenschappelijke adviezen die dienen als leidraad voor politieke besluitvormers en gezondheidswerkers. Een gespecialiseerde werkgroep stelt een vaccinatiekalender op en past deze elk jaar aan als dat nodig is. Sommige mensen mogen geen vaccins krijgen omdat hun gezondheid al zo kwetsbaar is. Andere mensen moeten dan weer absoluut gevaccineerd worden om ernstige complicaties te voorkomen, vooral zwangere vrouwen en baby’s. We moeten allemaal onze vaccinaties up-to-date houden om gezond te blijven. Praat erover met je arts bij je volgende bezoek.

Samuel Walheer

Onlangs gebeurde er iets heel ongewoons in het metrostation Beekkant van de MIVB. Een vrouw beviel daar van haar dochtertje, wat leidde tot een unieke reactie van de Brusselse openbaarvervoermaatschappij: het kindje krijgt levenslang een gratis abonnement, geldig op het hele MIVB-netwerk. Dit bijzondere geboorteverhaal zal ongetwijfeld lang in het geheugen van de moeder en haar familie blijven. Born in Brussels grijpt deze zeldzame gebeurtenis aan om ons eraan te herinneren dat er in Brussel wel degelijk alternatieven  zijn voor de klassieke ziekenhuisbevalling. 

“De moeder kreeg plots weeën terwijl ze onderweg was met de metro. MIVB-medewerkers haastten zich om haar ter plekke te helpen. Toen ze op het perron van metrostation Beekkant arriveerden, waren de hulpdiensten al aanwezig en was de moeder omringd door haar familie. Onze medewerkers brachten dekens om haar zo comfortabel mogelijk te laten bevallen en zorgden ervoor dat haar privacy gewaarborgd werd,” aldus Cindy Arents, woordvoerder van de MIVB.

Verrassende geboorte

Als iemand de vrouw vooraf had verteld dat ze in een metrostation zou bevallen, had ze dat waarschijnlijk niet geloofd noch gewild. Maar het leven zit vol verrassingen, en haar dochtertje koos station Beekkant als haar geboortelocatie. Dankzij het snelle optreden van de spoeddiensten en de MIVB-medewerkers verliep alles veilig en goed. “Dit zullen we nooit vergeten,” zei de MIVB. Kort na de bevalling werden moeder en kind snel overgebracht naar het Erasmusziekenhuis voor verdere zorg.

Alternatieve plaatsen om te bevallen in Brussel

We hebben allemaal wel eens gehoord van bevallingen in een vliegtuig, trein of taxi. Deze keer gebeurde het echter in een Brussels metrostation. Bevallingen worden vaak geassocieerd met gynaecologen en kraamafdelingen en in Brussel vinden de meeste bevallingen trouwens plaats in een ziekenhuis. Toch zijn er in onze hoofdstad ook andere mogelijkheden om te bevallen, uiteraard veiliger dan in een metrostation. Zo bezocht het team van Born in Brussels het bekende geboortehuis “Le Cocon”  Net als bij thuisbevallingen, en vooral in gevallen met een doula, moeten aanstaande moeders aan strikte voorwaarden voldoen: de zwangerschap moet laag risico zijn, er mag geen taalbarrière zijn en de medische voorgeschiedenis moet in orde zijn. Hoewel een ziekenhuis doorgaans de veiligste optie blijft, heeft elke vrouw het recht om te kiezen voor een minder klinische omgeving voor de bevalling.

Samuel Walheer en Sofia Douieb