Brussel Mobiliteit vervolgt zijn verkeersveiligheidscampagne “Je kleine spruit(en) veilig vervoeren”. Die is gericht op ouders en omvat advies over hoe je een kinderzitje het beste kunt gebruiken. De campagnebrochure bevat ook aanbevelingen voor fietsers en motorrijders om de veiligheid van eventuele jonge passagiers te waarborgen. De poster van de campagne is te zien in de meeste voorzieningen voor jonge kinderen.
Brussel Mobiliteit lanceerde de campagne in 2019, toen uit een studie van Vias bleek dat slechts één op vier kinderen correct vastgeklikt zit in de wagen. Die schokkende cijfers herinneren (nieuwe) ouders, en iedereen die verantwoordelijk is voor kinderen, er ook vandaag nog aan hoe belangrijk correcte veiligheidshandelingen zijn.
Voorkomen is beter dan genezen
“Om de verkeersveiligheid van kinderen te verbeteren, kan ingezet worden op: educatie en bewustmaking, aanpassingen aan de weginfrastructuur, ontwikkelingen in de voertuigtechnologie en het gebruik van beschermingsmiddelen zoals een fietshelm en kinderbeveiligingssystemen“, zo staat te lezen op de website van Vias over kinderen en verkeersveiligheid. Het is één ding om de juiste uitrusting te hebben om je kind veilig te vervoeren met de wagen, fiets of motor, weten hoe je die moet gebruiken is nog iets anders. Ouders en weggebruikers zitten soms met vragen, zoals: hoe gebruik ik een kinderzitje of een fietskar, hoe kies ik de juiste helm om mijn kind op een motor te vervoeren? Daarom heeft Brussel Mobiliteit een brochure met praktische antwoorden opgesteld.
Wat staat er in de brochure?
Wie de brochure van zestien pagina’s downloadt, ontdekt een leerrijk hulpmiddel met illustraties in frisse kleuren en heel toegankelijke uitleg. Naast gebruikstips wordt ook vermeld wat de wet zegt en wat de andere verplichtingen en huidige normen zijn. Een van de vele tips is om geen tweedehands kinderzitje te kopen. Dat kan immers onzichtbare schade opgelopen hebben waardoor het beschermingsniveau bij een botsing daalt. In de brochure komen drie vervoersmiddelen aan bod:
de auto: het babyzitje, het kinderzitje en de zitverhoger;
de fiets: het kinderstoeltje voor- of achteraan, de fietskar, de bakfiets en de longtail;
de motor: de zijspan of sidecar, de bromfietsen en de motorfiets.
In Wallonië is AWSR (het Waals agentschap voor Verkeersveiligheid) verantwoordelijk voor deze kwesties. Dat agentschap lanceerde in januari 2024 ook een bewustmakingscampagne, die kreeg als titel: “Enlevez-lui son manteau” (Doe zijn jas uit).Ze gaat over het juiste gebruik van het kinderzitje en benadrukt hoe belangrijk het is om de jas van je kind uit te trekken voordat je hem of haar in het zitje vastklikt. Het kledingstuk verlaagt namelijk de doeltreffendheid van het zitje. Bovendien blijkt uit een van de studies van het Waalse agentschap dat meer dan 90% van de ondervraagden hun kinderen vastklikken in de auto, maar dat kinderzitjes niet systematisch worden gebruikt. In Wallonië gebruikt ongeveer één persoon op vijf nooit een kinderzitje en slechts één persoon op tien gebruikt het voor bepaalde verplaatsingen.
Sinds de Wereldgezondheidsorganisatie op 7 april 1948 werd opgericht, vieren we op die datum Wereldgezondheidsdag. Dit jaar koos de WGO “Mijn gezondheid, mijn recht” als thema. Met die wereldwijde campagne wil ze het brede publiek bewuster maken van gezondheidskwesties en streven naar meer toegankelijke gezondheidszorg voor iedereen. Elke dag worden mensenlevens bedreigd en bevolkingsgroepen het recht op gezondheid ontzegd door conflicten, armoede, klimaatverandering of luchtvervuiling.
Volgens de WGO-Raad voor de Economie van Gezondheid voor Iedereen verankeren minstens 140 landen gezondheid als een mensenrecht in hun grondwet. Toch heeft geen enkel land wetten aangenomen of gehandhaafd die zijn burgers het recht op toegang tot gezondheidszorg garanderen. Dat verklaart waarom zeker 4,5 miljard mensen – of meer dan de helft van de wereldbevolking – in 2021 niet volledig beschermd waren door essentiële gezondheidsdiensten.
“Mijn gezondheid, mijn recht”
Om de campagne in te luiden, bracht de directeur-generaal van de WGO, dokter Tedros Adhanom Ghebreyesus, een duidelijke boodschap: “Wat kunnen we doen om ons recht op gezondheid te laten gelden? Heel veel! We moeten eerst en vooral onze rechten kennen! We hebben recht op kwaliteitsvolle gezondheidszorg, onderwijs en informatie. Onze gezondheid hangt af van drinkbaar water, schone lucht en gezonde voeding, kwaliteitsvolle huisvesting, een veilige omgeving, goede omstandigheden, fatsoenlijk werk en een zekere mate van vrijheid, zonder geweld en discriminatie.” Dokter Ghebreyesus herhaalde ook hoe belangrijk het is om zo goedkoop mogelijk toegang te hebben tot essentiële gezondheidsdiensten, dat iedereen recht heeft op gezondheid, en de betrokkenheid van gemeenschappen essentieel is wanneer er beslissingen over gezondheid worden genomen. Bovendien benadrukte hij dat overheden verantwoordelijkheidsbesef moeten hebben.
De boodschap van de WGO herinnert ons eraan dat onze gezondheid uiterst belangrijk is en dat we er goed voor moeten zorgen. Dat vereist kennis over zowel onze persoonlijke situatie als die van de mensen om ons heen, onze buren en iedereen op aarde. Daarom focust de Wereldgezondheidsdag 2024 op universele mensenrechten. Om die te doen gelden, beveelt de Wereldgezondheidsorganisatie aan om van gezondheid een prioriteit te maken. Verder moet iedereen zijn rechten op het vlak van gezondheid kennen en kunnen beslissen over zijn eigen gezondheid. Daarnaast moet het recht op gezondheid als een fundamenteel mensenrecht worden beschermd en gepromoot.
Wat doet de WGO?
De WGO helpt landen aan hun verplichtingen te voldoen door te zorgen voor een discriminatieloze toegang tot kwaliteitsvolle en doeltreffende gezondheidsdiensten en de onderliggende bepalende gezondheidsdeterminanten mogelijk te maken. Om die doelstelling te bereiken, neemt de WGO deze acties:
pleiten voor het recht op gezondheid en andere gerelateerde mensenrechten, voornamelijk via communicatiecampagnes (link naar Engelstalige pagina);
bijdragen tot meer bewustzijn van gezondheidsgerelateerde mensenrechten, zoals het recht op veilige gezondheidszorg;
landen helpen om normen voor mensenrechten op te nemen in hun wetten, gezondheidsprogramma’s en beleid, vooral door hulpmiddelen en richtlijnen te ontwikkelen zoals richtlijnen voor mensenrechten op het vlak van geestelijke gezondheid en seksuele en reproductieve gezondheid (links naar Engelstalige pagina’s);
besluitvormers beter in staat stellen om hun aanpak rond gezondheid op rechten te baseren;
op feiten gebaseerde gegevens, analyses en aanbevelingen over gezondheid en mensenrechten bekendmaken;
samenwerken met andere instanties van de Verenigde Naties zodat ze worden erkend als essentiële pijlers van doeltreffende gezondheidsdiensten, met name door de VN-strategie voor de inclusie van personen met een handicap op elk van de drie WGO-niveaus toe te passen.
Met het oog op de federale, regionale en Europese verkiezingen van 9 juni publiceerde UNICEF België een memorandum op zijn website, dat in samenwerking met een vijftigtal kinderrechtenorganisaties tot stand kwam. Het kreeg de titel “Partij kiezen voor kinderen in België en doorheen de wereld” en bevat aanbevelingen voor de Belgische politieke partijen. De bescherming van de kinderrechten vormen het uitgangspunt van die aanbevelingen. Die rechten worden nog al te vaak ondermijnd, hoewel het net cruciaal is om ze centraal te plaatsen in de prioriteiten. Er komen verschillende thema’s aan bod, zoals armoede, handicap, gezondheid, jeugdhulp en internationale solidariteit.
“We hebben nieuwe verkozenen nodig die de rechten van elk kind beschermen en ervoor opkomen in België en in de wereld. Nu we de 35e verjaardag vieren van het Verdrag inzake de Rechten van het Kind, is het de plicht van politieke beleidsmakers om kinderen en hun gezinnen te beschermen met nood- en kortetermijnmaatregelen, maar ook met structurele, toekomstgerichte oplossingen.” Dat staat in het memorandum (zowel in het Nederlands als in het Frans beschikbaar).
{Persbericht met als titel “Partij kiezen voor kinderen in België en doorheen de wereld. Memorandum van kinderrechtenactoren voor de verkiezingen van juni 2024.”, CODE, KIRECO, UNICEF België.}
Een memorandum voor meer rechten
Het Internationaal Verdrag inzake de Rechten van het Kind (IVRK), dat ook bekendstaat als het Kinderrechtenverdrag, werd op 20 november 1989 aangenomen door de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties. Dat verdrag bevat de essentiële rechten van kinderen en is momenteel door 197 staten bekrachtigd. België is een van de rijkste landen ter wereld. Toch worden de rechten van vele kinderen er bedreigd of zelfs geschonden. De artikelen van het Kinderrechtenverdrag en de duurzameontwikkelingsdoelstellingen vormen de basis van het memorandum. Kinderen en minderjarige jongeren hebben geen stemrecht in België en worden dus vaak niet gehoord. Toch vormen zemeer dan een vijfde van de Belgische bevolking. Het is dus essentieel om naar hen te luisteren. Om de essentie zo duidelijk mogelijk te brengen, betreft elke thematische fiche in dit document meer dan één van de rechten van het kind.
Sneeuwbaleffect
Voor kinderen is armoede het begin van een parcours vol obstakels. Het beïnvloedt alle aspecten van hun leven: hun toegang tot onderwijs, gezondheidszorg, hobby’s, kinderopvangvoorzieningen, cultuur, enz. Armoede kan al die aspecten van kinderrechten onder druk zetten. Bijna 500.000 kinderen in België lopen een hoog en aanhoudend risico op armoede en zelfs sociale uitsluiting.Te veel kinderen in België zijn ook het slachtoffer van geestelijke gezondheidsproblemen en een ongelijke toegang tot kinderopvangvoorzieningen en onderwijs. Opeenvolgende crises hebben die trends alleen maar versterkt. Bovendien werden de meest kwetsbare kinderen het hardst getroffen, ondanks de hulpmechanismen die zijn opgezet. De huidige prangende kwesties voor kinderen overal ter wereld vormen de basis van de belangrijkste aandachtspunten van het memorandum. Dit zijn er een aantal van:
Kinderopvang
De eerste duizend dagen in het leven van een kind zijn beslissend. Kwaliteitsvolle kinderopvang is dus essentieel. Niet alleen voor hun sociale integratie en persoonlijke ontwikkeling, maar ook omdat kinderopvangvoorzieningen een sleutelrol spelen in de bewogen periode die ouders doormaken. In België gaat amper iets meer dan 1 op 3 kinderen tussen 0 en 2 jaar die een risico lopen op armoede en sociale uitsluiting naar een kinderopvang. Er is dus nog ruimte voor verbetering in ons land. Dat geldt vooral voor de financiering: uit vergelijkingen blijkt dat de overheid gemiddeld 2.000 euro uitgeeft per kind tussen 0 en 2 jaar. Dat is een derde tot een kwart van de uitgaven voor dezelfde leeftijdsgroep in Nederland, Duitsland en Frankrijk. Jonge ouders stellen het geboorteverlof in België bijzonder op prijs. Dat telt 15 weken voor moeders en 20 dagen voor vaders en co-ouders, wat helaas minder is dan het gemiddelde van 36 weken in de OESO-landen.
Geweld
Kinderen en jongeren hebben het recht om beschermd te worden tegen alle vormen van geweld. Dat recht, dat in steen zou moeten worden gebeiteld om volwassenen voortdurend te herinneren aan hun verantwoordelijkheid, wordt nochtans niet altijd nageleefd. Geweld tegen kinderen is nog lang niet uitgebannen. Dat kan verschillende vormen aannemen: fysiek, psychologisch of seksueel. Kinderen zijn soms ook het slachtoffer van verwaarlozing door volwassenen, hun eigen familie of instellingen. Dat geweld is altijd onaanvaardbaar en schendt de rechten van kinderen. Sommige vormen van geweld zijn zeer wijdverbreid. Op school krijgen kinderen bijvoorbeeld vaak dagelijks te maken met pesterijen. Er is ook “opvoedkundig” geweld, dat soms als normaal wordt beschouwd. Zogenaamd gangbaar opvoedkundig geweld is fysiek, psychologisch of verbaal geweld dat wordt gebruikt voor vermeende educatieve doeleinden.
Gezondheid
Jarenlange studies tonen aan dat er een grote gezondheidsongelijkheid bestaat in België en wijzen op het belang van een betere preventieve geneeskunde. Het is ook bewezen dat kinderen die opgroeien in buurten met een lage sociaaleconomische index het grootste risico lopen op opname in een ziekenhuis, psychiatrische instelling of spoedgevallendienst. Daarnaast is luchtvervuiling een bepalende factor voor de gezondheid van kinderen in België. Luchtvervuiling veroorzaakt jaarlijks meer dan 1.200 vroegtijdige sterfgevallen bij minderjarigen in Europa. Zieke kinderen de juiste zorg bieden is absoluut noodzakelijk. België heeft acht ministers die bevoegd zijn voor de gezondheid. Zij kunnen ervoor zorgen dat alle kinderen en jongeren, ook de meest kwetsbare, gratis toegang hebben tot inclusieve en kwaliteitsvolle gezondheidszorg. Die inspanningen moeten ook gericht zijn op preventie.
Internationale solidariteit
De afgelopen jaren zijn voor iedereen overal ter wereld uitzonderlijk moeilijk geweest. Kinderen worden hard getroffen door de grote voorbije en huidige crises. Die maken de sowieso al ernstige gevolgen van armoede nog erger voor kinderen en gezinnen in landen waar de sociale bescherming ontoereikend of onbestaand is. Veel mensen bevinden zich in die situatie. In 2020 zijn meer dan 70 miljoen mensen in extreme armoede beland, wat hun totaal op 700 miljoen heeft gebracht. De allerjongsten voelen economische en sociale schokken het meest. Kinderen hebben twee keer zoveel kans om in extreme armoede te leven als volwassenen. Bovenop financiële armoede komt nog multidimensionale armoede, wat inhoudt dat een miljard kinderen geen toegang hebben tot onderwijs, gezondheidszorg, huisvesting of water. Door de pandemie steeg hun aantal met 15%. Toegang tot onderwijs is nochtans een van de belangrijkste hefbomen om kinderen uit armoede te halen. Hoewel er vooruitgang is, gaan wereldwijd nog steeds 244 miljoen kinderen niet naar school, vooral in Sub-Sahara Afrika, waar 98 miljoen kinderen elke dag hun recht op onderwijs wordt ontzegd.
Zeven instellingen konden het Kids Friendly-label al bemachtigen! Om erkend te kunnen worden in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, moesten de non-profitvoorzieningen voldoen aan de selectiecriteria van equal.brussels. Ze verschaffen meer bepaald een gastvrije ruimte om eenoudergezinnen het leven makkelijker te maken. Geen reden tot paniek voor instellingen die de deadline misten: de oproep tot kandidaatstelling werd verlengd tot 30 april 2024.
In Brussel is een op de drie gezinnen een eenoudergezin. Dat is goed voor bijna 65.000 gezinnen, waarvan de overgrote meerderheid gezinnen met een alleenstaande moeder zijn. Om die gezinnen steun te bieden bij de moeilijkheden waarmee ze dagelijks te maken krijgen, verschaft het Kids Friendly-label niet alleen maar een erkenning aan de voorzieningen die eenoudergezinnen verwelkomen. Het biedt ook en vooral een rustpunt voor ouders die niet de mogelijkheid hebben hun kind thuis te laten.
Hoe krijg je het label ?
Om het label te krijgen en zo bij te dragen aan de inclusie van alle gezinnen, moeten organisaties uit de non-profitsector de nadruk leggen op hun verwelkomingsfaciliteiten voor single moeders en hun kinderen. De locaties moeten voldoen aan een aantal menselijke en organisatorische criteria en moeten over voldoende bereikbaarheid en faciliteiten beschikken. De eerste openbare voorzieningen die het label kregen zijn het Huis van de Vrouw in Schaarbeek, de vzw Amazone, Brussel Fiscaliteit, de Gewestelijke Overheidsdienst Brussel, Homegrade, de Stad Brussel en Up Brussels. Een knappe prestatie!
Wil jij een kandidaatstellingsdossier indienen?Dat kan hier!
Equal.brussels in een notendop
Equal.brussels is de administratie achter het Kids Friendly-label. Die administratie implementeert het beleid van de huidige Staatssecretaris voor Gelijke Kansen van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, Nawal Ben Hamou.
In de onderstaande video leer je meer over de Gewestelijke Overheidsdienst Brussel ↓
Het vruchtbaarheidscijfer daalt al meer dan tien jaar. Daarom heeft het Federaal Planbureau de hypothese die het voor zijn demografische projecties gebruikt, neerwaarts herzien. Dat meldt het in een van zijn laatste publicaties. De daling van de vruchtbaarheid in België – van 1,86 kinderen per vrouw in 2008 naar 1,52 in 2022 – kan vooral worden verklaard doordat geboortes tijdens crisisperiodes uitgesteld worden en omdat koppels minder kinderen willen krijgen.
Hoewel het geboortecijfer in België sinds 2000 gestaag bleef stijgen, is het negen jaar later in de meeste geïndustrialiseerde landen aanzienlijk gedaald. Sindsdien heeft die neerwaartse trend zich voortgezet. Daar zijn veel redenen voor, maar het geboortecijfer hangt vooral af van twee factoren: het aantal vrouwen op vruchtbare leeftijd en het gemiddeld aantal kinderen per vrouw, wat wijst op de vruchtbaarheid.
Redenen voor de daling
Sinds de financiële crisis in 2009 is het aantal geboortes gedaald omdat jonge koppels hun kinderwens vaker uitstellen. Dat ligt aan een complexere arbeidsmarkt, met meer werkloosheid en minder contracten van onbepaalde duur, en huisvesting die minder toegankelijk wordt. Maar zelfs voor de COVID-19-pandemie wezen experts er al op dat de vruchtbaarheid niet toenam, ondanks gunstige economische indicatoren. Demografen moesten dus andere verklaringen zoeken voor de huidige daling. Volgens hen hebben de evolutie van onze maatschappij en de grote uitdagingen die ermee samengaan zowel een invloed op de leeftijd waarop koppels een baby krijgen, als op het aantal kinderen dat ze willen.
→ De volledige publicatie van het Federaal Planbureau lezen → Federaal Planbureau – Publicaties – Vruchtbaarheidshypothese op lange termijn neerwaarts herzien
En de toekomst ?
Experts gaan voor heel België uit van een gemiddelde van 1,6 kinderen per vrouw in 2070. Dat is minder dan eind jaren 2000 (1,86 in 2010), maar meer dan vandaag (1,52). De experts schatten dat percentage niet dichter bij 2 om de volgende redenen:
De combinatie werk en gezinsleven is niet eenvoudig.
De onzekerheid en onveiligheid stijgen, zowel op individueel als mondiaal niveau.
Relaties en professionele carrières zijn minder stabiel.
De prijs van huisvesting.
Het ReNaissancemodel
Dat matige herstel van de vruchtbaarheid in de komende jaren wordt bevestigd door de prognoses van het ReNaissancemodel. Dat is een simulatiemethode die ontwikkeld is door het Federaal Planbureau en het Centre for Population, Familiy & Health. De oorzaak van die cijfers is de dalende waarschijnlijkheid voor vrouwen om voor hun dertigste een kind te krijgen. Bij vrouwen tussen 30 en 40 jaar blijft die kans evenwel stabiel of neemt ze zelfs toe (vooral als ze nog geen kinderen hebben). Het ReNaissancemodel voorspelt dat rond 2035 het gemiddelde aantal kinderen per vrouw 1,62 zal bedragen.
Het Federaal Planbureau
Het Federaal Planbureau werd opgericht in 1959 en is een onafhankelijke instelling van openbaar nut die beleidskwesties onderzoekt en analyseert en er prognoses voor stelt. Zijn hoofdopdracht is ondersteuning bieden bij beleidsbeslissingen. Het stelt zijn expertise ter beschikking van de regering, het parlement, de sociale partners en nationale en internationale instellingen. Het Federaal Planbureau maakt studies en vooruitzichten over economische, sociale en milieubeleidskwesties en bestudeert hoe die kunnen samengaan met duurzame ontwikkeling.
Wie de brochure van zestien pagina’s downloadt, ontdekt een leerrijk hulpmiddel met illustraties in frisse kleuren en heel toegankelijke uitleg. Naast gebruikstips wordt ook vermeld wat de wet zegt en wat de andere verplichtingen en huidige normen zijn. Een van de vele tips is om geen tweedehands kinderzitje te kopen. Dat kan immers onzichtbare schade opgelopen hebben waardoor het beschermingsniveau bij een botsing daalt. In de brochure komen drie vervoersmiddelen aan bod:
