Het nieuwe, nationale programma “Geïntegreerde zorg voor zwangere vrouwen” werd onlangs goedgekeurd door het Verzekeringscomité van het RIZIV (Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering). Het doel? Psychosociaal kwetsbare zwangere vrouwen toegang geven tot zorg en ondersteuning gedurende de eerste duizend dagen. Andere programma’s moeten zich vervolgens richten op alle andere moeders en hun kinderen om ondersteuning te bieden die afgestemd is op de behoeften van alle gezinnen.

Het overleg tussen de federale overheid en de deelentiteiten heeft zijn vruchten afgeworpen! Het eerste programma is nu van start gegaan en zal het mogelijk maken om geïntegreerde zorg te leveren, die beter is afgestemd op zwangere vrouwen. Bij geïntegreerde zorg zijn gezondheidsdiensten zo georganiseerd dat begunstigden in alle aangeboden diensten een doorlopend zorgtraject hebben. Daarnaast wordt ook rekening gehouden met hun kinderen en naaste familie tijdens de eerste duizend dagen na de conceptie.

Het nieuwe programma in het kort

Het belang van deze nieuwe benadering ligt in het bieden van geïntegreerde zorg en ondersteuning via een doorlopend traject, dat wordt afgestemd op de behoeften van psychosociaal kwetsbare zwangere vrouwen. Hiervoor zal het gloednieuwe programma zich richten op drie periodes: de prenatale periode, de postnatale periode en de periode van de vroegste kinderjaren. Het programma omvat de volgende onderdelen, zoals vermeld op de website van het RIZIV:

• outreaching: proactief (kwetsbare) zwangere vrouwen proberen te bereiken en hun de screening aan te bevelen;
• systematische screening van psychosociale kwetsbaarheden via het Born in Belgium Professionals-platform (RIZIV);
• persoonlijke prenatale adviesgesprekken (PPA);
• zorg- en welzijnscoördinatie;
• multidisciplinair overleg of perinataal overleg.

“Het doel is om voort te bouwen op bestaande praktijken op het terrein en opgedane ervaringen te benutten. Tegelijkertijd is er nieuwe financiering voor bepaalde activiteiten waardoor sommige praktijken kunnen worden gestimuleerd die geïntegreerde, persoonsgerichte ondersteuning en zorg bevorderen”, licht het RIZIV toe.

Op zijn website geeft het RIZIV ook een overzicht van alle activiteiten van het programma en de specifieke kenmerken per deelentiteit. → RIZIV

De eerste duizend dagen

“De eerste duizend dagen hebben een grote impact op de groei, ontwikkeling en levenskwaliteit van het kind op korte en lange termijn. Recente rapporten van het Federaal Kenniscentrum (KCE) tonen aan dat pre- en postnatale zorg en ondersteuning niet geïntegreerd noch afgestemd zijn op de behoeften van zwangere vrouwen, kinderen en hun gezin. Bovendien maken deze programma’s het mogelijk om een meer geïntegreerd, innovatief beleid uit te voeren om te zorgen voor meer continuïteit van zorg en ondersteuning en  de samenwerking tussen de zorg- en ondersteuningssectoren te versterken”, voegt het RIZIV toe.

Het team van Born in Brussels deelde onlangs nog een artikel over een documentaire van de RTBF. Daarin werden zes (toekomstige) ouders en het parcours van hun baby’s gevolgd. De reportage toont de verschillende ontwikkelingsfases van een baby, vanaf de vierde maand van de zwangerschap tot en met het tweede levensjaar, en benadrukt het belang van die eerste duizend dagen.

→ Documentaire: de eerste duizend dagen van een pasgeboren baby

Samuel Walheer

Bij Brussels IVF, het fertiliteitscentrum van UZ Brussel, willen ze hun patiënten en hun omgeving zo goed mogelijk ondersteunen tijdens hun vruchtbaarheidstraject. Daarom hebben ze de podcast “Buiten Verwachting” gemaakt om hen te informeren en begeleiden.

Deze podcast is een waardevolle bron voor iedereen die zich voorbereidt op een vruchtbaarheidsbehandeling of al midden in een traject zit. Door deskundige uitleg en persoonlijke verhalen biedt de podcast zowel kennis als emotionele ondersteuning.

De moeilijkheden van vruchtbaarheid

Iemand wil heel graag ouder worden en een eigen kind verwekken, maar heeft moeite om zwanger te worden. Of misschien heeft de partner vruchtbaarheidsproblemen. Of men nu alleenstaand is of een heteroseksueel of homoseksueel koppel vormt, gespecialiseerde diensten zullen begeleiding en ondersteuning bieden. In bepaalde gevallen zal een medisch team de optie van medisch begeleide voortplanting voorstellen. Het principe? Het kunstmatig samenbrengen van zaadcellen en een of meer bevruchtbare eicellen. MBV houdt ook alle medische onvruchtbaarheidsbehandelingen in die worden gebruikt om te behandelen, waaronder medicijnen of operaties.

Kunstmatige inseminatie

Kunstmatige inseminatie is de injectie van een spermastaal van de partner of de donor in de baarmoeder (of baarmoederhals). Het sperma moet worden verzameld en geprepareerd in een laboratorium voor kwaliteitscontrole. Op het moment van de eisprong wordt het sperma geïnjecteerd. Deze methode bestaat er dus in de twee voortplantingscellen zo dicht mogelijk bij elkaar te brengen.

In-vitrofertilisatie (IVF)

In tegenstelling tot kunstmatige inseminatie worden bij in-vitrofertilisatie de mannelijke en de vrouwelijke voortplantingscellen in het laboratorium bij elkaar gebracht (in vitro). Vervolgens worden een of meer embryo’s op het juiste moment in de baarmoeder van de vrouw geplaatst. Ze ontwikkelen zich zoals elke andere baby tot ze geboren worden. Men spreekt ook van een ‘proefbuisbaby’.

Wetenschap en ervaring samenbrengen

Dat weten ook Prof. Dr. Shari Macken en Dr. Caroline Roelens van Brussels IVF, het centrum voor reproductieve geneeskunde aan het UZ Brussel. Daarom brengen ze in deze podcast wetenschap en ervaring samen en geven ze interessante inzichten in het hele proces. Ze maken een onderscheid tussen feit en fictie en beantwoorden herkenbare vragen, doorspekt met persoonlijke verhalen van patiënten.

De eerste afleveringen zijn uitgebracht

Zeven afleveringen zijn momenteel beschikbaar op Spotify. Dit is wat de eerste drie behandelen:

• Aflevering 1: Dit moet je weten om zwanger te worden 
  Voor sommigen is zwanger worden eenvoudig, terwijl het voor anderen heel anders verloopt dan verwacht. Fertiliteitsartsen Prof. Dr. Shari Mackens en Dr. Caroline Roelens van Brussels IVF weten hier alles van en starten deze podcast met de basisprincipes: wat moet je weten om zwanger te worden en wat komt hier allemaal bij kijken? In deze aflevering ontkrachten ze enkele mythes rond vruchtbaarheid en geven ze tips over wat je zelf kunt doen als je aan kinderen wilt beginnen.
• Aflevering 2: Wat als zwanger worden niet vanzelf lukt?
  Als je al een tijdje probeert zwanger te worden zonder succes, kan dat frustrerend of zelfs beangstigend zijn. Gelukkig zijn er vaak veel opties beschikbaar. Fertiliteitsartsen Prof. Dr. Shari Mackens en Dr. Caroline Roelens van Brussels IVF helpen je op weg en bespreken in deze aflevering de eerste stappen van een fertiliteitsbehandeling.
• Aflevering 3: Zo werkt en voelt een IVF-traject
  Van het beginnen met een stimulatie tot het terugplaatsen van een embryo: er komt veel kijken bij een IVF-traject, zowel fysiek als mentaal. Fertiliteitsartsen Prof. Dr. Shari Mackens en Dr. Caroline Roelens van Brussels IVF richten zich in deze aflevering op het fysieke aspect en nemen je mee door alle stappen van een dergelijke behandeling. Ervaringsdeskundige Nathalie deelt haar ervaringen en vertelt hoe het voor haar was.

→ Naar alle afleveringen van de podcast “Buiten Verwachting”

→ Naar de website van Brussels IVF, het fertiliteitscentrum van UZ Brussel

Terwijl België en Frankrijk pas in oktober de Wereldborstvoedingsweek vieren, vindt die in 170 andere landen al plaats in de week van 1 tot en met 7 augustus, met de steun van UNICEF en de WGO. Elk jaar is dat de ideale gelegenheid voor organisaties, verenigingen en het grote publiek om borstvoeding over de hele wereld te bevorderen, aan te moedigen en te beschermen. Dit jaar focust de Wereldborstvoedingsweek op borstvoedingsondersteuning voor iedereen.

De ngo World Alliance for Breastfeeding Action (WABA) coördineert en organiseert van 1 tot en met 7 augustus de Wereldborstvoedingsweek. Als thema voor 2024 koos de organisatie voor “borstvoedingsondersteuning voor iedereen” (“Closing the gap: Breastfeeding support for all”). Zo wil de ngo benadrukken hoe belangrijk betere borstvoedingsondersteuning is om sociale ongelijkheden te verminderen, met speciale aandacht voor noodtoestanden en crisisperiodes.

Geschiedenis en oorsprong van de Wereldborstvoedingsweek

In het Ospedale degli Innocenti in Firenze vond in augustus 1990 een internationale bijeenkomst over borstvoeding plaats met vertegenwoordigers van dertig regeringen, verschillende organisaties van de Verenigde Naties en ngo’s. Die bijeenkomst leidde in februari 1991 tot de oprichting van de WABA, met de steun van UNICEF. Een van de belangrijkste activiteiten van dat netwerk is de jaarlijkse organisatie van de Wereldborstvoedingsweek. Daarmee wil de ngo het bewustzijn van het grote publiek vergroten en de bevolking in actie laten komen voor dat volksgezondheidsthema.

Een niet te missen webinar

Een belangrijk evenement tijdens de Wereldborstvoedingsweek 2024 is het webinar “Strength In Numbers”, dat op 6 augustus wordt georganiseerd door het Global Breastfeeding Collective, UNICEF en de WGO. Dat belicht het belang van het monitoren van beleid en programma’s om borstvoedingsbevorderende omgevingen te creëren. Deskundigen zoals Cecilia Tomori (een bekend onderzoeker en expert op het gebied van borstvoeding en auteur van het boek Breastfeeding) zullen hun kennis delen over borstvoedingsgewoonten en ouderschap in diverse culturele contexten.

→ Volg dit webinar (in verschillende talen beschikbaar)

Vorige edities

De Wereldborstvoedingsweek heeft in de loop der jaren verschillende thema’s belicht om borstvoeding te promoten. In 2023 richtte de campagne zich op borstvoeding faciliteren en de combinatie van werken en borstvoeding geven, waarbij de nadruk lag op de invloed van betaald verlof, ondersteuning op de werkplek en nieuwe ouderschapsnormen. Daarnaast werden overheden, beleidsmakers en gemeenschappen opgeroepen om borstvoedingsbevorderende omgevingen te creëren na COVID-19. Het thema van 2022 was “zich inzetten voor borstvoeding: informeren en ondersteunen”. Die editie was gericht op het versterken van de capaciteit van cruciale actoren om borstvoeding in de hele samenleving te beschermen en te bevorderen. In 2021 legde het thema “borstvoeding beschermen: ieders verantwoordelijkheid” de nadruk op het belang van borstvoeding voor de overleving, gezondheid en het welzijn, wat aansloot bij de duurzameontwikkelingsdoelstellingen voor 2030.

En in België?

In België organiseren de Federale Overheidsdienst Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu en het Federaal Borstvoedingscomité (FBVC) elk jaar van 1 tot en met 7 oktober een campagne rond de Wereldborstvoedingsweek. Samen met het Federaal Voedings- en Gezondheidsplan wordt voor elke editie een poster gemaakt die gratis wordt verspreid onder kraamafdelingen, L’Office de la Naissance et de l’Enfance, borstvoedingsverenigingen, kinderartsen, gynaecologen en iedereen die er bij het FBVC om vraagt.

→ Meer info lees je op de (Franstalige) website van Infor-Allaitement

De voordelen van borstvoeding

Moedermelk biedt veel voordelen voor baby’s: het voorziet in al hun voedingsbehoeften tijdens de eerste zes levensmaanden en vult hun behoeften aan na de introductie van vast voedsel. Borstvoeding creëert ook een hechte band tussen moeder en kind, want huid-op-huidcontact bevordert de emotionele veiligheid van de baby. Je vindt meer informatie over dit thema op de website van Born in Brussels:

• Borstvoeding
• Van melk naar vast voedsel
• Problemen met borstvoeding

Sofia Douieb

De zomer is de ideale tijd om te ontspannen en op vakantie te gaan in de zon. Als u met uw gezin op reis gaat, vooral met jonge kinderen, neem dan uw voorzorgsmaatregelen! Het Academisch Ziekenhuis Brussel (HUB) geeft u enkele waakzaamheidstips over verschillende onderwerpen: ooggezondheid, preventie van oorontstekingen, huidbescherming, hydratatie, gezonde voeding…

Op onze website Born in Brussels verwijzen verschillende pagina’s naar deze essentiële handelingen die u op vakantie moet aannemen om de gezondheid van peuters te behouden: Je kind beschermen tegen de zon; Vliegen tijdens de zwangerschap of met een baby; Reizen met de auto tijdens de zwangerschap of met een baby; enz.

Let op de UV-straling voor de ogen en de huid

Blootstelling aan ultraviolette stralen (UVA en UVB) brengt bekende risico’s met zich mee voor de huid en de ogen, zoals kanker, vroegtijdige veroudering, fotokeratitis en diverse oogziekten. Dermatologen en oogartsen raden aan om blootstelling aan UV te beperken, kleding en zonnebrandcrème met een hoge SPF te gebruiken en gecertificeerde zonnebrillen met adequate UV-bescherming te dragen. De zonnebrillen moeten goed passen en aangepast zijn voor kinderen voor optimale bescherming. Tijdens het zwemmen wordt het dragen van contactlenzen afgeraden om infecties te voorkomen, en spoelen met fysiologische zoutoplossing kan irritaties door chloor, zout of zand verlichten.

Water, water, water

Of het nu zomer of winter is, een uitgebalanceerd dieet tijdens de maaltijden is essentieel, waarbij water, fruit, gevarieerde salades, vlees, kaas en fruit als dessert worden geprefereerd, terwijl tussendoortjes en ultrabewerkte voedingsmiddelen worden vermeden. In de zomer kunnen sorbets traditionele ijsjes vervangen. Een uitgebalanceerd dieet en regelmatige lichaamsbeweging vanaf jonge leeftijd zijn gunstig voor de gezondheid op korte en lange termijn. De zomer is ook een geschikte periode voor gezinsactiviteiten zoals wandelingen en spelletjes, met de slogan PEPE (plezier, water, delen en balans) om aan te nemen. Optimale en versterkte hydratatie wordt sterk aanbevolen bij hittegolven. Om uitdroging te voorkomen is het cruciaal om regelmatig te drinken, af te koelen met vochtige handdoeken en indien nodig uit te kleden, lichte maaltijden rijk aan mineralen te eten, met name hydraterende groenten en fruit zoals komkommer en watermeloen, en fysieke inspanningen te beperken. Het is belangrijk om uw woning tegen de zon te beschermen om een temperatuur van rond de 25°C te handhaven, om niet naar buiten te gaan tijdens de heetste uren en om koele plaatsen te bezoeken.

Voorkomen van oorontstekingen bij het zwemmen

In de zomer komen oorontstekingen vaak voor, maar ze kunnen met eenvoudige voorzorgsmaatregelen worden voorkomen. Het wordt aanbevolen om niets in de oren te stoppen en een professional te raadplegen om overtollig oorsmeer te verwijderen. Na het zwemmen moet u de oren goed drogen, een haardroger op lage stand gebruiken en preventieve oordruppels aanbrengen. Oorontstekingen, veroorzaakt door langdurige vochtigheid die bacteriën en schimmels bevordert, veroorzaken pijn, jeuk, afscheidingen en soms koorts, maar zijn meestal behandelbaar met oordruppels op doktersvoorschrift. Kinderen met drains kunnen veilig zwemmen volgens het advies van hun KNO-arts, maar kinderen met een actieve oorontsteking moeten het zwemmen vermijden. Door deze voorzorgsmaatregelen kunnen kinderen ten volle genieten van hun zomerse wateractiviteiten zonder dat de angst voor oorontstekingen hun vakantie bederft.

→ Lees de Edito van HUB: “Gezondheid kent geen vakantie!”

Sofia Douieb

Sinds kort werkt het UZ Brussel met de mobiele applicatie NeoParent op de dienst Neonatologie. Het doel? De communicatie tussen zorgverleners en ouders van premature baby’s bevorderen. Via deze app kunnen ouders met het zorgteam communiceren over hun baby, gepersonaliseerde informatie ontvangen en foto’s van hun baby bekijken. Dankzij die mix van feitelijke informatie en emotionele momenten blijven ze verbonden met hun kindje in de couveuse.

Apps en andere technische innovaties zijn in opmars in de ziekenhuissector. Born in Brussels volgt deze vaak revolutionaire technologische ontwikkelingen op de voet. Een paar recente voorbeelden: “Cloudcare” pour un suivi permanent du diabète chez l’enfant (artikel in het Frans), RDK: online applicatie die zorgverleners helpt om zeldzame ziekten sneller te behandelen, ‘Keep contact’, een nieuwe app om een kind in het ziekenhuis te volgen, enz.

De app NeoParent is ontwikkeld door Odisee Hogeschool. “De ontwikkeling gebeurde door Odisee Hogeschool, in nauwe samenwerking met de ouders en zorgverleners,” vertelt Inge Tency van Odisee Hogeschool in een interview bij UZ Brussel. Zowel de inhoud als de lay-out van de app NeoParent is gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek. Een pilootstudie toonde de meerwaarde van de app voor ouders aan. Inge Tency legt uit: “We gingen op zoek naar een partner om de app te verfijnen. Die vonden we bij MothChi (een samenvoeging van ‘Mother & Child’), een IT-bedrijf dat actief is in de sector van de gezondheidszorg. Zij staan in voor de verdere ontwikkeling van de app en voor de implementatie ervan.”

“De app maakt het gemakkelijker om bezoeken in te plannen”

Het neonatologieteam van het UZ Brussel is enthousiast over deze nieuwe app. Marianne Peelman, hoofdverpleegkundige, geeft meer uitleg in een artikel op de website van het ziekenhuis: “Ouders willen alles weten over hun baby, en met NeoParent houden we hen constant op de hoogte, bijna alsof ze erbij zijn. Bezoek kan beter ingepland worden en we kunnen de ouders vragen dat ze iets meebrengen voor hun kindje. Als ze via de app laten weten dat ze hun kind een badje willen geven, zorgen we dat dat kan. Kunnen ouders niet aanwezig zijn, dan blijven ze op een andere manier verbonden met hun baby, visueel via webcam en nu ook via de NeoParent-app.” Op logistiek vlak kunnen de ouders bovendien gerust zijn, want de opslag en het gebruik van de app zijn beveiligd en voldoen aan de vertrouwelijkheidsnormen. Een link naar Primuz, het elektronische patiëntendossier van het UZ Brussel, verzekert dat.

Ondersteuning voor ouders tijdens een ziekenhuisopname

Etienne Maeriën van het bedrijf MothChi, het bedrijf dat de app heeft ontwikkeld, legt uit: “Een opname op de neonatale afdeling brengt angst en onzekerheid met zich mee. NeoParent biedt de ouders meer houvast in deze periode. De app biedt antwoorden op hun vragen en geeft hen de mogelijkheid om rechtstreeks met het zorgteam te communiceren over hun baby. Die nabijheid stelt hen gerust.” Verder is er ook een ingebouwd medisch woordenboek dat uitlegt wat het betekent als het kind bijvoorbeeld een vorm van ademhalingsondersteuning krijgt of gevoed wordt via een maagsonde. Dat kan een aantal onzekerheden wegnemen. Etienne Maeriën voegt eraan toe: “De verpleegkundigen en andere medewerkers nemen notities en foto’s, zodat de ouder in real time op de hoogte blijft. Om te weten hoe de nacht was, hoef je niet meer te bellen, je vindt het in de NeoParent-app.”

Prijs voor beste innovatie in de neonatologie

De app viel al een paar keer in de prijzen. Coalition Next Belgium selecteerde de toepassing als ‘digital health solutions’-finalist in de categorie ‘zorg op afstand’. Op het Nederlandse symposium Zorg rond de pasgeborene ontving Odisee Hogeschool met de NeoParent-app de Truus van Lier-prijs voor beste innovatie binnen de neonatologie.

Sofia Douieb