De verloskundigen zijn boos! Ze zijn helemaal niet tevreden met de nieuwe overeenkomst voor hun beroep die op 24 februari 2025 werd goedgekeurd. Om uit de impasse te komen, roepen ze op om massaal te deconventioneren. Een beweging die de huidige organisatie van de zorg overhoop kan halen.
“Er is geen enkele wijziging aangebracht ten opzichte van de vorige tekst, die we al hadden afgewezen”, betreuren de beroepsorganisaties, waaronder de Union professionnelle des sages-femmes belges (UPSFB).
Een ondermaatse overeenkomst
In 2024 hadden de beroepsverenigingen de vorige overeenkomst al afgewezen, omdat ze vonden dat die verloskundigen niet in staat stelde om in hun levensonderhoud te voorzien. Ondanks de gestelde eisen bevat de nieuwe overeenkomst geen enkele wijziging. En dat is niet omdat er niet op gehamerd werd! Verloskundigen waarschuwen al meerdere jaren dat hun beroep chronisch ondergefinancierd wordt. Ondanks talloze acties en onderhandelingen lijkt er niets te veranderen. “Dit is het moment om een sterk signaal te sturen, solidair te zijn en samen te werken aan toegankelijke zorg voor iedereen en tegelijkertijd tarieven toe te passen die ook respectvol zijn voor ons”, benadrukken de beroepsorganisaties.
Een grote uitdaging: naar 40% gedeconventioneerden
Verloskundigen hebben tot 26 maart de tijd om te beslissen of ze geconventioneerd willen zijn of niet. De doelstelling van de beroepsverenigingen is duidelijk: een percentage van 40% gedeconventioneerde verloskundigen. Waarom dat cijfer? Op dit moment krijgen patiënten van niet-geconventioneerde verloskundigen slechts 75% van de tussenkomst van de ziekteverzekering. Als de drempel van 40% bereikt wordt, zal de terugbetaling 100% bedragen voor zowel geconventioneerde als niet-geconventioneerde verloskundigen. Daarom heeft de UPSFB de afgelopen weken een intensieve bewustmakingscampagne gevoerd en heel veel bijeenkomsten georganiseerd.
“Heel wat ziekenhuizen overwegen om verloskundigen de toestemming te geven zich te deconventioneren”, zegt de UPSFB. Sinds 24 februari hebben veel leden dat al gedaan.”
Solidariteit tussen Vlaanderen en Wallonië
Traditioneel is het overgrote deel van de verloskundigen geconventioneerd, namelijk 97-98%. Maar nu groeit de beweging aan beide kanten van de taalgrens. De Vlaamse Beroepsorganisatie van Vroedvrouwen (VBOV), strijdt hand in hand met zijn Waalse tegenhanger, de UPSFB. “We zitten op dezelfde golflengte”, zegt de UPSFB. De VBOV heeft haar leden ook opgeroepen om zich te deconventioneren.
Uitslag op 27 maart
Op 27 maart zal het RIZIV het aantal gedeconventioneerde verloskundigen tellen. Het resultaat zal bepalend zijn voor het vervolg van de beweging en de gevolgen ervan voor de terugbetaling van de zorg. Ondertussen neemt de druk toe en moeten de verloskundigen een keuze maken die bepalend kan zijn voor de toekomst van hun beroep.
Momenteel worden verschillende landen in Europa en daarbuiten, zoals Marokko en Turkije, getroffen door een mazelenepidemie. Als je jonge kinderen hebt, kijk dan zeker na of ze gevaccineerd zijn tegen dit zeer besmettelijke virus, vooral als je op reis gaat. Want een besmetting kan ernstige gevolgen hebben voor hun gezondheid.
We schreven er in september al een artikel over: in Brussel is het aantal gevallen van mazelen sterk gestegen doordat te veel kinderen niet gevaccineerd zijn. De cijfers staan haaks op de bewezen voordelen van vaccinatie, zoals UNICEF stelt: “In slechts vijftig jaar zijn we van een wereld waarin veel ouders vreesden voor de dood van hun kind geëvolueerd naar een wereld waarin elk kind, als het gevaccineerd is, een kans heeft om te overleven en zich te ontwikkelen”. Hoewel de epidemie sinds vorige zomer afgenomen is, zijn er in januari weer nieuwe gevallen opgedoken. Omdat er mazelenuitbraken zijn in landen waar we vaak naartoe reizen, willen we ouders wijzen op de dringende noodzaak om hun kinderen te laten vaccineren. Vooral als ze van plan zijn om op vakantie te gaan in het buitenland.
Vaccins en boosters voor kinderen
Kinderen lopen dezelfde gezondheidsrisico’s als volwassenen, maar de gevolgen kunnen ernstiger zijn. Om het risico te verkleinen dat baby’s en kinderen die naar een land met een mazelenuitbraak reizen, besmet worden, dringt het Instituut voor Tropische Geneeskunde erop aan hen te vaccineren:
Het beveelt aan om zuigelingen van 6 tot 12 maanden vervroegd te vaccineren. Dat vaccin beschermt gedurende een korte periode en is geen volledige vaccinatie. Na deze dosis moeten ze hun twee normale vaccinaties krijgen, wanneer ze 12 maanden oud zijn en tussen 7 en 9 jaar.
Voor kinderen tussen 18 maanden en 9 jaar wordt aanbevolen om de tweede dosis vroeger toe te dienen.
Landen
De mazelenepidemie woedt in veel verschillende landen over de hele wereld. Wie graag naar de zon reist, moet er rekening mee houden dat met name Marokko en Turkije getroffen zijn. Wie liever naar de sneeuw trekt, moet opletten in Oostenrijk, Zwitserland en Italië. Ook in Roemenië is er een mazelenuitbraak. Het Instituut voor Tropische Geneeskunde geeft het volgende advies: “Wees gevaccineerd voor u naar een van deze landen reist, tenzij u vroeger mazelen heeft gehad.”
Mazelen zijn een uiterst besmettelijke virale ziekte die via de luchtwegen wordt overgedragen. De belangrijkste symptomen zijn koorts en rode vlekken op de huid. Kinderen jonger dan 10 jaar lopen het grootste risico om mazelen te krijgen. Volgens de recentste studies is er bij 30% van de besmette personen een risico op complicaties. Om de risico’s te verminderen, moeten bepaalde groepen extra beschermd worden, zoals zwangere vrouwen, zuigelingen jonger dan 12 maanden, personen met een zwak immuunsysteem en mensen die niet gevaccineerd werden. Helaas is het niet mogelijk om te vaccineren tijdens de zwangerschap of voor de leeftijd van 6 maanden. Daarom moeten we mazelenuitbraken vermijden door ons tijdig te laten vaccineren. Alle kinderen tot 6 jaar kunnen gratis gevaccineerd worden tijdens de consultaties van Kind & Gezin en het ONE (Office de la Naissance et de l’Enfance). Ook zonder ziekenfonds kan je je laten vaccineren. Het vaccin is ook gratis beschikbaar bij deelnemende kinderartsen en artsen (de consultatie moet wel betaald worden). Wie geboren is na 1970 en geen twee doses van het mazelenvaccin gekregen heeft, kan zich gratis laten vaccineren door de artsen die deelnemen aan het vaccinatieprogramma van Kind & Gezin en het ONE.
6 februari is de Internationale Dag van Nultolerantie voor Vrouwelijke Genitale Verminking (VGV). GAMS en andere verenigingen bundelen hun krachten om bewust te maken, te informeren en te handelen om een einde te maken aan VGV. Voor de gelegenheid wordt de documentaire “Koromousso – Grande Sœur” in verschillende Belgische steden vertoond. In Europa wordt de campagne End FGM gelanceerd.
Op de website van GAMS (Groep voor de afschaffing van vrouwelijke genitale verminking) staat het volgende: “In België wonen meer dan 35.000 meisjes en vrouwen die reeds geconfronteerd werden met of een risico lopen op vrouwelijke genitale verminking (VGV). Hoewel België vaak als voorbeeld wordt genoemd vanwege bepaalde inspanningen (prevalentiestudie, multidisciplinaire aanpak, opleidingen, ziekenhuisprotocollen), blijven er grote uitdagingen bestaan. Vooral het beter informeren van gezinnen die via gezinshereniging zijn gekomen, en het versterken van preventie en begeleiding in Vlaanderen – een regio met beperkte middelen voor de problematiek – vragen om aandacht.”
“Koromousso – Grande Sœur”, een aangrijpende documentaire over VGV
Deze documentaire van Habibata Ouarmé, een Canadese die afkomstig is uit Ivoorkust-Burkina Faso, en haar partner, Jim Donovan, werd voor het eerst vertoond op het Human Rights Watch Film Festival van 2023. Ze volgt het reconstructietraject van genitaal verminkte vrouwen. Habibata speelt de rol van Koromousso, de grote zus. Reconstructieve chirurgie wordt met name belicht door de ogen van Safieta Sawadogo, een van de hoofdrolspeelsters van de film. Dankzij deze medische doorbraak kunnen vrouwen die het slachtoffer zijn van genitale verminking hun lichaam, seksualiteit en vrijheid terugwinnen.
Vrouwelijke genitale verminking in België
In België, in tegenstelling tot Canada (waar de documentaire is gemaakt), is reconstructieve chirurgie toegankelijk en worden de chirurgische ingrepen volledig terugbetaald. Sinds 1 maart 2014 wordt de chirurgische reconstructie na VGV volledig terugbetaald door de Belgische ziekenfondsen. Het Medisch Centrum voor slachtoffers van Vrouwelijke Genitale Verminking, CeMAViE, in het UMC Sint-Pieter, is een multidisciplinaire instelling die begeleiding biedt aan vrouwen met lichamelijke, seksuele en/of psychologische complicaties die verband houden met VGV. Het traject naar genezing kan lang zijn en trauma’s naar boven brengen die soms onbewust verankerd zijn. Daarom is er vanaf het begin psychologische opvolging nodig. GAMS, dat in 1996 werd opgericht, is ook een referentiepunt voor psychosociale begeleiding, preventie, onderzoek en juridisch advies over VGV in België.
Europese campagne End FGM
In het kader van de Europese campagneEnd FGM spraken leden van GAMS op 5 februari 2025 in de Senaat. Het onderwerp van de toespraak: “Naar de afschaffing van vrouwelijke genitale verminking: een gecoördineerde nationale aanpak”. Het doel van de campagne is alle inspanningen te coördineren om vrouwelijke genitale verminking in Europa (en wereldwijd) uit te roeien. Daarom vinden er in verschillende landen meerdere evenementen plaats om deze kwestie onder de aandacht te brengen. Op de website van End FGM staat het volgende: “Deze week is de gelegenheid om onze inzet om een einde te maken aan vrouwelijke genitale verminking opnieuw te bevestigen en onze jaarlijkse campagne te lanceren. Meerdere evenementen brengen pleitbezorgers, beleidsmakers, professionals en jonge activisten samen om het gesprek vooruit te helpen, bewust te maken en zinvolle acties te stimuleren om VGV te stoppen!
Podcast “Toutes entières”
Om informatie te verspreiden over de acties van GAMS werd de podcast “Toutes entières” gemaakt. De afleveringen belichten de verschillende actiegebieden van de vereniging. Wij vonden aflevering 6 erg interessant. Daarin spreken verschillende specialisten met name over workshops ter voorbereiding op de geboorte en de steun die GAMS biedt aan genitaal verminkte zwangere vrouwen, zowel emotioneel als praktisch. De medische opvolging is dezelfde als voor elke andere toekomstige mama, maar kan indien nodig worden opgevoerd, naargelang de situatie van de vrouw. In specifieke gevallen kunnen medische ingrepen de geboorte van de baby vergemakkelijken. Psychosociale begeleiding is soms nodig, afhankelijk van hoe de vrouw zich voelt en wat ze nodig heeft. In die zin biedt GAMS gespecialiseerde opvolging aan genitaal verminkte zwangere vrouwen: zwangerschapsmonitoring, psychosociale begeleiding op verzoek en voorbereiding op de geboorte. Individuele intake- en doorverwijzingsgesprekken vinden plaats op afspraak op het hoofdkantoor in Brussel.
Voortaan wordt de Bain Thérapeutique pour Bébé – ook bekend als de Thérapie Bain Bébé of Le Bain de Sonia – ook aangeboden in Brussel. Het gaat om een unieke methode die ontwikkeld werd door Sonia Krief in 2000. Deze behandeling is ontworpen om pasgeborenen een moment van vrijheid en expressie te bieden en bootst het gevoel en de houdingen van in de baarmoeder na. Dit bad gaat verder dan een eenvoudige verzorgingsroutine: het vormt een echt therapeutisch hulpmiddel waarbij de baby de emoties kan loslaten die verband houden met zijn of haar leven in de baarmoeder of met een moeilijke geboorte.
In tegenstelling tot een gewoon bad, is de doelstelling van het therapiebad om emotionele wonden te genezen die voortkomen uit moeilijke geboortes, vroegtijdige scheidingen of een te snelle bevalling. Niet alleen de baby heeft er baat bij: het kan ook de kersverse moeder helpen om de stress van de zwangerschap en de bevalling te verwerken. Deze methode biedt een klimaat van vertrouwen en nodigt uit tot aandachtig observeren. Dat kan de band tussen ouder en kind versterken.
Oorsprong en verloop van de behandeling
Sonia Krief is al veertig jaar kinderverzorgster in Frankrijk. Ze richtte L’École du Bien Naître op waar ze een certificering aanbiedt voor haar “Thérapie Bain Bébé”. Deze praktijk berust op een uitgebreide ervaring en vertrouwdheid met de behoeften van baby’s en hun gezinnen. Elke sessie begint met een gesprek over hoe de zwangerschap en bevalling werd ervaren. Vervolgens krijgt de baby een rustgevend bad waarin hij of zij ondergedompeld wordt in lauwwarm water om een vertrouwd gevoel te herbeleven, in alle vrijheid te bewegen of simpelweg te drijven. Deze ontspannende activiteit gaat vaak gepaard met huid-op-huidcontact met het gezin, een massage of een reflexologiesessie voor de baby.
Een helende methode voor een sterkere band
De Sonia Kriefmethode wordt op de afdelingen neonatologie geprezen wegens haar helende effect: ze helpt pasgeborenen om het comfort en de sereniteit van hun leven in de baarmoeder te herontdekken. Deze therapeutische behandeling is veel meer dan alleen een ontspannende ervaring: het is een kostbaar geschenk voor het hele gezin, dat helpt om een diepe band te creëren vanaf de allereerste dagen van het leven. Ook voor ouders in Brussel is deze innovatieve aanpak nu beschikbaar, wat hun een unieke kans biedt om de zachtheid en magie van de eerste dagen te herontdekken.
→ Het aantal officieel gecertificeerde professionals is momenteel nog laag in Brussel, maar ze zijn er! Zo kan je bij deze gecertificeerde osteopaat terecht om een sessie Thérapie Bain Bébé te boeken.
Brussel telt ongeveer 68.000 eenoudergezinnen en bij 86% gaat het om alleenstaande moeders. Een op de drie kinderen groeit op in die situatie. Voor deze ouders is het niet altijd eenvoudig om een evenwicht te vinden, want ze moeten in hun eentje verschillende uitdagingen aangaan: huisvesting, werk en geld. Alleenstaande mama’s kunnen verschillende soorten ondersteuning krijgen om de eindjes aan elkaar te knopen. Maar het is moeilijk om je weg te vinden in de steunmaatregelen. Om meer te weten te komen, nam het team van Born in Brussels onlangs deel aan een bijeenkomst van actoren uit de verenigingswereld en de politiek.
In een vorig artikel (in het Frans: “Monoparentalité : un reportage en soutien aux mamans-solos !”) schreven we al over de complexe situatie voor alleenstaande ouders in ons land. We zoomden in op twee verenigingen: La maison des parents solos en Co.fa.mon. Allebei bieden ze heel wat ondersteuning aan alleenstaande mama’s in Brussel en Wallonië. Want deze moeders, die vaak sociaal geïsoleerd zijn, moeten hun stem laten horen zodat hun eisen ingewilligd kunnen worden. Daarom geven we het woord aan hen!
Ik ben bewust alleenstaande moeder geworden via medisch begeleide voortplanting. Ik was toen single en naderde de veertig. Ik zag het niet zitten om eerst een nieuwe relatie te beginnen, want het vraagt tijd voordat je samen kan beslissen om voor een kind te gaan. Ik was niet bang, want ik wist dat ik dit kind wou en dat ik niet de enige vrouw ben die deze keuze maakt. Na de geboorte van Elliot ging alles goed, want hij sliep ’s nachts door en ik had tijd had voor mezelf en mijn werk. Maar dan gooide COVID-19 roet in het eten. Ik was moe en kon mijn batterijen niet meer buitenshuis opladen zoals vroeger. Toen miste ik iemand die me kon aflossen om voor mijn zoon te zorgen. Op een bepaalde manier heeft dat me geholpen, want ik moest toen wel om hulp vragen. Anders had ik dat niet gedaan, want het was mijn keuze om alleen een kind te krijgen en er de verantwoordelijkheid voor te dragen. Sindsdien gaat het beter met mij. Nu vraag ik nog steeds aan andere mama’s of ze me kunnen helpen wanneer ik opvang zoek voor een nachtje of als ik wat tijd voor mezelf nodig heb.” Luister hier naar het volledige verhaal van Stéphanie, een alleenstaande mama.
Alleenstaande mama’s aan het woord
Op 3 december 2024 stonden alleenstaande mama’s in de schijnwerpers tijdens het evenement “Les mamans solos prennent la parole”. Dat was de laatste fase van het project Monopédia. Dat project, dat gefinancierd wordt door de Federatie Wallonië-Brussel en gesteund wordt door Pour la Solidarité, werd gelanceerd in februari 2024 (met een looptijd van een jaar) om de non-take-up van rechten door eenoudergezinnen in België te bestrijden. We spreken van non-take-up als mensen, in dit geval alleenstaande moeders, sociale rechten niet opnemen, hoewel ze er recht op hebben. Vaak komt dat doordat ze niet over de juiste informatie of middelen beschikken om de nodige stappen te zetten.
Dit evenement, dat mede georganiseerd werd door alleenstaande mama’s, was de laatste bijeenkomst na vijf andere workshops. We luisterden naar hun situatie en maakten kennis met een tool die ze tijdens hun vorige vergaderingen hebben ontwikkeld: een gids met belangrijke adressen voor cultuur, onderwijs en sport (beschikbaar in januari 2025). Tijdens de vorige workshops hebben de deelnemers de sector en alleenstaande mama’s bevraagd, ervaringen gedeeld, artistieke activiteiten gedaan, samengewerkt aan de gids en gepraat rond de microfoon van de podcast Paroles de Daronne.
Op het afsluitende evenement werd een overzicht gegeven van de professionals in de sector, met de verschillende projecten om eenoudergezinnen te helpen (de volledige lijst staat verderop in dit artikel). Er kwamen ook politici aan het woord, die de aanwezigen geruststelden over de mogelijke ontwikkelingen in de komende jaren.
Wanneer zullen de politici echt begrip tonen?
Tijdens de bijeenkomst van Monopédia betreurde de moderator dat de overheid eenoudergezinnen lijkt te vergeten. Behalve misschien tijdens de aanloop naar de verkiezingen, toen de campagne “Alleenstaande ouders maar niet alleen” gelanceerd werd. Marie-Claire Mvumbi, een parlementslid en alleenstaande moeder die aanwezig was in het publiek, stuurde die uitspraak bij: “Ik ben verkozen tot senator om alleenstaande moeders te vertegenwoordigen. Ik werd gevraagd om hen een stem te geven omdat ik zelf een alleenstaande mama ben en de vereniging COFAMON heb opgericht in Luik. Ik had beslist om zelf een project uit te werken omdat ik geen hulp kon vinden, en vooral om mijn isolement te doorbreken. Nu ik parlementslid ben, kan ik onze eisen eindelijk voorleggen aan de beleidsmakers.” Vervolgens gaf ze enkele voorbeelden van eisen die in een verzoekschrift en memorandum werden gesteld: sociale ongelijkheid bestrijden, positieve discriminatie toelaten (op de werkvloer, voor de toegang tot sociale woningen, enz.), procedures automatiseren (RVV-status, verhoogde kinderbijslag), enz.
Er was nog een andere politieke figuur aanwezig op de bijeenkomst: Myriem Amrani, de voorzitster van het OCMW van Sint-Gillis. Ook zij is vrij optimistisch over de ontwikkelingen rond het thema eenoudergezinnen. Bij het OCMW begeleiden ze hen op het gebied van huisvesting, geestelijke en lichamelijke gezondheid, werk en opleiding, schuldbemiddeling (20% van het publiek), enz. Het project MIRIAM, dat ze samen met minister Karine Lalieux krachtdadig ondersteunt, is bijvoorbeeld een mooi lichtpunt voor alleenstaande moeders.
Ondersteuning in Brussel
Tijdens het evenement “Les mamans solos prennent la parole” stelden leden van het project Monopédia hun toekomstige gids voor, met interessante adresjes en plaatsen waar hulp aangereikt wordt in Brussel, om alleenstaande ouders te ondersteunen in hun dagelijks leven. Hij verschijnt in januari 2025 op papier en digitaal. In afwachting geven we al een overzicht van ondersteunende initiatieven in Brussel.
Parent Solo biedt een website met nuttig advies voor alleenstaande ouders, een lijst met de belangrijkste ondersteuningsmaatregelen in Brussel, informatie om ouders in elke fase van hun leven te begeleiden, enz.
Eenoudergezinnen’thuis biedt hulp, ontmoetingen, een toevluchtsoord, ouder-kindactiviteiten, enz.
Des mères veilleuses is een netwerk voor wederzijdse hulp en solidariteit tussen alleenstaande mama’s.
MIRIAM is een programma voor empowerment van alleenstaande moeders die in armoede leven (geleid door het OCMW van Sint-Gillis).
Make Mothers Matter is een internationale NGO: “Elke moeder kan de wereld verbeteren; ze kan haar opdracht als moeder zo goed mogelijk vervullen én een specifieke impact hebben op de samenleving waarin ze leeft.”
Het tijdelijke project Monopédia (Pour la Solidarité) is bedoeld om de sector te verenigen en een gids samen te stellen met adressen en projecten die hulp bieden aan alleenstaande moeders.
Hamac, dat binnenkort de naam Cabane krijgt, biedt respijt aan alleenstaande moeders: “Cabane is de essentie van het project Hamac, dat wordt voortgezet via de Ligue des familles: bouwen, verbinden, verkennen en herinneringen creëren.”
Het Kids Friendly-label maakt het leven van eenoudergezinnen in Brussel eenvoudiger.
Alleenstaande ouders kunnen ook terecht bij culturele initiatieven om tijd voor zichzelf te nemen, over hun gevoelens te praten, stoom af te blazen, hun batterijen op te laden, enz.
Carole Ventura, directrice van Théâtre CreaNova, woonde het evenement van Monopédia bij. Al haar voorstellingen staan in het teken van vrouwenrechten. Volgens haar kan cultuur mensen samenbrengen en eenzaamheid doorbreken. Na elke voorstelling is er ook ruimte voor gesprek en debat. Om alleenstaande moeders de mogelijkheid te bieden om te komen, is er gratis opvang voor hun kinderen, die kunnen deelnemen aan workshops. “Want tijd voor jezelf is de sleutel om je geestelijke gezondheid te beschermen,” besluit de directrice.
De podcast Paroles de Daronnes werd ontwikkeld door de vereniging ARC (Action Recherche Culturelle), door Sandrine Franceschi, een alleenstaande moeder die ook aanwezig was op de bijeenkomst van Monopédia. Deze Franstalige podcast bestaat nu anderhalf jaar. Hij is een initiatief voor en door moeders. De eerste afleveringen gaan over stereotypen en vooroordelen, maar ook over het moeilijke thema huisvesting.
De vereniging organiseert schrijfworkshops voor alleenstaande moeders bij La Bellone.
Bij het project Pouce-Pousse in Jette kan je terecht voor yoga en sport. Alleenstaande mama’s kunnen er tegen een lage prijs deelnemen aan sessies terwijl hun kind(eren) vlakbij opgevangen worden.
Er zijn verschillende boeken geschreven over dit onderwerp: in het Nederlands: “Familie” en in het Frans: “La puissance des mères”, “Être mère“, “Père au foyer“; enz.
